Płaskorzeźba w domu Psałteryi...,Starożytności…

Płaskorzeźba w domu Psałteryi…,

Litografia pochodzi z opracowania dokumentującego historyczne gmachy Krakowa, a także dzieje miasta, zatytułowanego: Starożytności i pomniki Krakowa, na które złożyło się siedem części wydawanych w latach 1847-1849. Autorem opracowania był Józef Łepkowski (1826-1894), badacz historyk i archeolog, którego przedmiotem zainteresowania była przeszłość Polski, ze szczególnym ukierunkowaniem na wczesne dzieje narodu, średniowieczne i przedchrześcijańskie. Zeszyty powstały we współpracy z innym krakowskim historykiem, badaczem źródeł do dziejów Polski, Ambrożym Grabowskim (zob. nota do obiektu Wil.4334, Grabowski Ambroży (1782-1868) - portret). To, co zasługuje na szczególną uwagę w stosunku Łepkowskiego do pomników przeszłości, to jego postulaty, które możemy określić jako formowanie się koncepcji prewencyjnych i konserwatorskich. W myśl jego postulatów, zabytki - jako znaki pamięci narodowej – należało otaczać troską; badać, dokumentować, inwentaryzować i zachowywać dla potomnych, nie dopuszczając do ich degradacji.

Uwieczniony na litograficznej odbitce dom Psałterii to szczególne świadectwo historycznego Krakowa, bo przypomina o nieistniejącym dziś gmachu, który stał na wzgórzu wawelskim. Ok. poł. XIX wieku budynek ufundowanej przez Jana Długosza (1415-1480) Psałterii został rozebrany, aby zapewnić przestrzeń na wznoszony szpital dla stacjonujących na Wawelu wojsk austriackich. Szczęśliwie, zachowała się tablica fundacyjna, która w roku 1880 zamontowana została na domu znajdującym się u zbiegu ulic Kanonicznej i Podzamcze, w których, w XV wieku mieszkał najsłynniejszy polski kronikarz epoki Jagiellonów. Tablica ukazuje klęczącą postać fundatora w adoracji ukazanej po drugiej stronie Matki Bożej z dzieciątkiem. Długoszowi towarzyszy jego święty patron – Jan Ewangelista. Po środku, na ziemi, spoczywa herb podkreślający tożsamość fundatora - Wieniawa.

Pod reprodukcją tablicy znalazły się informacje o pochodzeniu odbitki (skrócony tytuł opracowania), autorze rysunku i litografii oraz drukarni, a także skala odwołująca się do długości 1 łokcia (ok. 60 cm).

Kraków, Ambroży Grabowski, Wawel, Jan Długosz, Jagiellonowie, zabytek, pamiątka, konserwacja, fundator