2 złote

Odzyskanie przez Polskę niepodległości po 123 latach niewoli stawiało przed przywódcami Rzeczypospolitej niezwykle trudne zadania. Obok najważniejszego, polegającego na obronie świeżo odzyskanej możliwości samostanowienia, niezwykle trudnym zagadnieniem było stworzenie, opierając się na istniejących zasobach, sprawnie funkcjonującej gospodarki. Wprowadzenie nowego systemu pieniężnego stało się zatem jednym z najważniejszych zagadnień. Zdawano sobie sprawę, że odziedziczony po okresie wojny system markowy ma charakter przejściowy. Bardzo szybko rozpoczęto zatem prace nad stworzeniem rodzimego systemu pieniężnego. Obok działań ściśle ekonomicznych objęły one również prace projektowe nad wyglądem nowych pieniędzy. Uchwałą sejmową z dnia 28 lutego 1919 roku nowej walucie nadano nazwę złoty. W przypadku banknotów, w związku z trudną sytuacją wewnętrzną, zadanie wydrukowania nowych pieniędzy dla odrodzonego kraju powierzono instytucjom zagranicznym. Nominały od 1 do 50 złotych zaprojektowano i wydrukowano w drukarni Banku Francuskiego.

Na awersie banknotu dwuzłotowego – tak jak na niemal wszystkich pozostałych nominałach tej emisji – umieszczono wizerunek Tadeusza Kościuszki. Szata graficzna była niezbyt okazała – poza wspomnianym wizerunkiem przywódcy insurekcji 1794 roku ograniczała się do rysunku ornamentalnego. Tak jak w przypadków innych wzorów banknot posiadał wyraźne oznaczenia, wskazujące na jego nieobiegowy charakter. Były to dwie skośne, czerwone linie, pomiędzy którymi znalazło się słowo „WZÓR” oraz napis „Bez wartości”, umieszczony w lewym górnym i prawym dolnym narożniku tak awersu, jak i rewersu. Dodatkowo niektóre banknoty posiadały perforację w postaci dwóch otworów o średnicy około 10 mm. W przypadku prezentowanego egzemplarza otwory te miały bardzo postrzępione brzegi. Wzory posiadały oznaczenia serii i numery, jednak nie były one drukowane, a odbijane ręcznym numeratorem.

Papierowe dwuzłotówki nigdy nie trafiły do obiegu w charakterze banknotów. Po wydrukowaniu przez pięć lat spoczywały w skrzyniach, aby stać się środkiem płatniczym dopiero 28 kwietnia 1924 roku. Wówczas na krótko znalazły się w rękach mieszkańców Polski – wraz z papierowymi jednozłotówkami – jako bilety zdawkowe, zastępujące monety.

Leszek Poniewozik