Dzbanek do czekolady z pokrywką

Gdy czekolada stała się popularna najpierw na hiszpańskich, a później także na innych europejskich dworach w warsztatach złotniczych zaczęto wytwarzać naczynia do jej przygotowywania i podawania. Pierwsze dzbanki do czekolady wykonywano z metalu pod koniec XVII wieku. Później, w czasach gdy wynaleziono porcelanę europejską, zaczęto produkować je także w tym materiale, powtarzając kształty naczyń metalowych. Ich forma podobna jest do dzbanków kawowych – bardziej smukłych i wysokich od imbryków do herbaty. Rączkę umieszczano zwykle pod kątem prostym do uszka, a odróżnić je od innych dzbanków można dzięki otworowi w pokrywce. Służy on do umieszczenia w środku naczynia mieszadełka (nazywanego także mątewką). W XVII i XVIII wieku czekolada wymagała mieszania tuż przed podaniem. Ceniono także piankę na jej powierzchni, a aby ją uzyskać używano mątewki, którą szybko obracano między dłońmi.

Wilanowska czekoladnica ma bardzo często spotykany walcowaty kształt oraz uchwyt umieszczony pod kątem prostym do dziobka. Jej powierzchnia wymodelowana jest w subtelne, pionowe rowki i dodatkowo dekorowana malarsko. Pojawiają się na niej tzw. „indiańskie kwiaty” czyli wzory inspirowane porcelaną dalekowschodnią, malowane w intensywnie filetowym kolorze nazywanym purpurą manganu i wzbogacone delikatnym złoceniem. Dla wygody w pokrywce zamontowano uchwyt oraz przysłonkę otworu na mątewkę wykonane ze złoconego brązu, obie modelowane w kształty kwiatów i gałązek.

Miłośnikiem czekolady był jeden z właścicieli rezydencji wilanowskiej - Stanisław Kostka Potocki, niestety w zbiorach nie zachował się żaden dzbanek do serwowania tego wykwintnego napoju. Aby uzupełnić bogatą kolekcję wilanowską o tego typu ważny obiekt w 2016 roku zakupiono opisywaną czekoladnicę.

Agnieszka Żuber