Święta Maria Magdalena

W okresie baroku dużym zainteresowaniem cieszyła się postać Marii Magdaleny, artyści niejednokrotnie podejmowali próby przedstawienia różnych scen z jej życia. I choć znamy wiele wizerunków świętej, między innymi ze sceny nawrócenia podczas uczty u Szymona Trędowatego, to jednak szczególną popularność w XVIII wieku zyskał motyw świętej pokutującej na pustyni, która w odosobnieniu modliła się oraz medytowała nad Męką Pańską.

Na większości wizerunków malarskich z tego okresu, tak jak i na pochodzącym ze zbiorów Muzeum Narodowego w Lublinie, Maria Magdalena została ukazana jako urodziwa, młoda dziewczyna z bujnymi włosami opadającymi na ramiona i opuszczoną suknią odsłaniającą pierś, co miało nawiązywać do jej rozpustnego życia sprzed wypędzenia z jej ciała siedmiu złych duchów, choć, co ciekawe, zgodnie z legendą święta w momencie przebywania na pustyni była już w podeszłym wieku. Wówczas to pokutująca w samotni święta otrzymała nowe atrybuty.

Na pustelnianych przedstawieniach pogrążona w medytacji nad śmiercią Chrystusa Maria Magdalena trzyma w dłoni ludzką czaszkę oraz otwartą księgę. To właśnie te symbole, nazywane vanitas (pojęcie ma związek z myślą przewodnią Księgi Koheleta – Vanitas vanitatum et omnia vanitas – Marność nad marnościami i wszystko marność), miały wpłynąć na odbiorcę umoralniająco – wskazujący na przemijalność życia, jego wszelakich uciech oraz nietrwałości dóbr ziemskich. Zatem to właśnie trupia czaszka, księga czy zgaszone świece miały w szczególny sposób podkreślać ważność sceny umartwiania ciała świętej oraz skupienia uwagi wiernych na życiu wiecznym.