Koszula kobieca

Koszula lniana z pereborami, noszona do stroju odświętnego nadbużańskiego lub włodawskiego, została wykonana przez Pelagię Łuciuk około 1910 roku. Koszula ma krój przyramkowy marszczony, czyli składa się z dwóch dużych prostokątnych kawałków płótna stanowiących jej przód i tył. Ponadto dwa węższe prostokąty tworzą rękawy, dwa znacznie mniejsze prostokąty, wszywane w górnej części, łączą na ramionach przód i tył – nazywane przyramkami. Koszula ma stójkę i makiety. Jej dolna część, która była chowana w spódnicę, jest wykonana z gorszego gatunku materiału (była nazywana naddołkiem). Ozdobę stanowią perebory, wszyte w miejsce przyramek, w dolnej części rękawów i na makietach.

Perebory, zwane także priborami, zaborami, wyborami, pasamonami, to na terenie Polski unikatowy ornament tkacki wykonany techniką wybierania, tworzący wzór pasowy, w którym partie deseniowe są tkane z gładkim płótnem; był wytwarzany tylko w północno-wschodniej części województwa lubelskiego. Tkaniny z wzorem przetykanym powstawały na warsztacie czteroosnowowym, często z krótszą płochą, ze względu na mniejszą szerokość płótna. Osnowa była lniana lub bawełniano-lniana w kolorze białym, a wątek, którym tworzono wzór, był z wełnianych lub bawełnianych nici w barwach czerwonej lub bordowej. Jedynie przez środek głównego wzoru była przeplatana nitka czarna, granatowa lub żółta. Tkaczki lubelskie tworzące perebory wykształciły własny styl ornamentów pozwalający na odróżnienie ich od tworzonych na zachodnim Polesiu. Cechowały się wyraźnym układem pasowym, biegnącym poprzecznie w stosunku do nici osnowy w kilku powtarzających się rytmicznie układach. Ornament był zwarty i stosunkowo symetryczny, o dość dużej ilości gładkich pasów i prostych motywach zdobniczych, którymi wyróżniały się perebory tworzone w początkowym okresie.