Forma piernikarska

Wytwórca pierników, czyli piernikarz jest zawodem znanym od średniowiecza. W Kwidzynie ostatni przedstawiciel tej specjalizacji jest wzmiankowany jeszcze po I wojnie światowej, a więc tradycja piernikarska jest bardzo długa. Choć dziś pierniki kojarzą nam się niemal wyłącznie z Toruniem, to warto pamiętać, że jeszcze przed II wojną światową działały mniejsze ośrodki produkujące pierniki na potrzeby rynku lokalnego. Takim miejscem był właśnie Kwidzyn. Tu przez ok. 40 lat działała Piernikarnia Klaffta.

Zamek w Kwidzynie posiada w swoich zbiorach wiele zabytków pochodzących z Muzeum Regionalnego Prus Zachodnich w Kwidzynie (Heimatmuseum Westpreussen in Marienwerder). Placówka ta funkcjonowała w mieście w latach 1925-1945. Kierował nią Waldemar Heym, którego zamiłowania archeologiczno-etnograficzne w znacznym stopniu wpłynęły na charakter gromadzonych zbiorów. Forma została zakupiona od Fritza Zimmermanna z Kwidzyna w grudniu 1924 roku. Dawny numer inwentarzowy to W. Pr. 122.

Jest to dwustronna forma piernikarska z przedstawieniami z jednej strony ściany szczytowej kościoła i fasady budynku oraz z drugiej strony baranka paschalnego. Pierniki ze wzorem budowli mogły być wypiekane samodzielnie, ale zapewne mogły też tworzyć formę przestrzenną trójwymiarową. Choć architektura jest znana także z innych piernikarskich ośrodków, to warto podkreślić, że świątynie czy kościoły rzadko się zdarzają. Niemniej jednak w Kwidzynie nie powinno to dziwić. W średniowieczu miasto było siedzibą kapituły pomezańskiej. 2/3 obszaru należały do zwierzchników kościelnych, a więc prepozyta (przewodzącego kapitule) oraz do biskupa pomezańskiego. Zamek z katedrą do dnia dzisiejszego stanowi element dominujący w krajobrazie miejskim. Wizerunek kościoła mógł stanowić ciekawy upominek wskazujący na konkretne miejsce wytworzenia tj. miasto z ważnym obiektem sakralnym. Z drugiej strony formy znajduje się przedstawienie baranka, które z dużym prawdopodobieństwem można wiązać ze świętami wielkanocnymi. Cała forma ma zatem silne nacechowanie religijne. Zapewne była wykorzystywana do wypiekania pierników odpustowych w okresie około wielkanocnym.

Joanna Jezierska