Wspomnienie lata 4 

Bronisław Schlabs (1921–2000) to jedna z najciekawszych indywidualności w sztuce polskiej XX wieku. Po ukończeniu w 1949 Politechniki Poznańskiej zainteresował się fotografią. Od początku lat 50. XX wieku aktywnie działał nie tylko jako artysta, ale również organizator wystaw. Jego ówczesne abstrakcje fotograficzne można skojarzyć z malarskim nurtem informelu. Zdjęcia obiektów z natury odrealniał ingerując w odbitki albo negatywy. Tworzył też obrazy reliefowe wykorzystując materiały niemalarskie takie jak drut, papa czy części techniczne.

Do najistotniejszych wystaw na początku kariery Schlabsa można zaliczyć Subjective Fotografie zorganizowaną przez Otto Steinerta w Essen (1958) oraz The Sense of Abstraction in Contemporary Photography w Museum of Modern Art w Nowym Jorku (1960), gdzie był jedynym artystą zaproszonym z Polski.

Bardzo ważne w życiorysie artystycznym Schlabsa było spotkanie ze Zdzisławem Beksińskim i Jerzym Lewczyńskim przy okazji organizacji wystawy Krok w Nowoczesność (1957). Dwa lata później zorganizowali wspólnie pokaz zamknięty w siedzibie Gliwickiego Towarzystwa Fotograficznego. Ta szeroko dyskutowana przez fotografów i krytyków ekspozycja była efektem odważnych poszukiwań w obrębie medium fotografii, dążenia do odejścia od jego dokumentalności, porzucenia technicznych i estetycznych konwencji. Alfred Ligocki (1913–1981), krytyk sztuki i pisarz nazwał wręcz prace artystów „antyfotografią”.

Na początku lat 60. XX wieku Schlabs, pogrążony w żałobie po śmierci żony, wycofał się z życia artystycznego. Powrócił do zawodu kilkanaście lat później, tworząc w nurcie sztuki przedstawiającej z elementami abstrakcji. W dalszym ciągu większość prac realizował działając na pograniczu fotografii, grafiki i malarstwa. To charakterystyczne dla niego przenikanie się mediów widoczne jest na obrazach Wspomnienie lata 4 i Wspomnienie lata 5 znajdujących się w kolekcji Muzeum Narodowego w Szczecinie, które prezentowane były na tamtejszym XII Festiwalu Malarstwa Współczesnego (1980).

Marlena Chybowska-Butler