Żółkiew

Potężna, ozdobiona renesansową attyką synagoga w Żółkwi (obecnie Ukraina) nie ma tyle szczęścia, co synagoga w Dąbrowie Tarnowskiej (zob. MPOLIN-M726) i wciąż czeka na przywrócenie dawnej świetności. Kiedy w 2003 r. Tadeusz Rolke robił to zdjęcie, ściany niszczejącego budynku służyły jako podręczny wieszak na sprzedawane na ulicznym targowisku ubrania. Na murze zawisły trzy ciemne, dwurzędowe zimowe palta z szerokimi klapami. Patrząc pierwszy raz na tę fotografię, zwracamy uwagę głównie na reporterskie ujęcie trudnej, postsowieckiej codzienności ukraińskiego miasteczka. Dopiero przypatrując się bliżej kadrowi, możemy rozpoznać w dużym otworze osadzonym w głębokiej, zakończonej pełnym łukiem wnęce okno żółkiewskiej bożnicy. Wciąż podzielone jest szprosami, ale większość szybek jest już wybitych i jedynie cienka siatka chroni resztkę szyb.

W czarno-białych fotografiach Rolke zapisuje ślady świata, którego nie ma, który został zniszczony w Zagładzie. Jego fotograficzna opowieść mówi o pustce, która została po wymordowanych Żydach, ale i rozkładzie miejsc, w których Żydzi mieszkali, żyli.

Renata Piątkowska