Sypialnia Męska

Nazwy historyczne: sypialnia „Chambre à Coucher” (ok. 1780 r.); „Pokoy” (pocz. XIX w.); „Pokój Sypialny” (poł. XIX w.); Sypialnia Męska (1933 r.).
Nazwy inne: Sypialnia Pana; Sypialnia Męska; Sypialnia Apartamentu Męskiego.
Czas powstania: 1629 – 1642 (?); od ok. 1780 r.  – „Chambre à Coucher” sypialnia; 2 poł. XIX zmiana wystroju; lata 90 XIX w. – zmiana wystroju.
Architekci: n.n. (od 1629 do lat 90 XIX w.); Amand Luis Bauqué, Albert Pio (lata 90 XIX w. zmiana wystroju).
Artyści: stolarze wiedeńscy (lata 90 XIX w.).

Sypialnia Męska znajduje się w północnej amfiladzie pierwszego piętra zamku. W XVIII w. mieściły się tam prywatne apartamenty ówczesnych właścicieli – Izabeli z Czartoryskich i Stanisława Lubomirskiego, marszałka wielkiego koronnego na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Ok. 1780 r. pokój opisany jako „Chambre à Coucher” spełniał funkcję sypialni księcia Stanisława Lubomirskiego. Pomieszczenie posiadało dwa okna w ścianie północnej i dwoje w amfiladzie. Sypialnię ogrzewały umieszczony w ścianie wschodniej kominek i piec stojący we wnęce ściany zachodniej (z paleniskiem dostępnym z Korytarza Północnego). W południowej wnęce stało łóżko.
Po śmierci Stanisława Lubomirskiego w 1783 r. jego apartament uległ częściowym przeróbkom i adaptacjom. W 1802 r. wnętrze nazywane „Pokoy” nadal spełniało funkcję sypialni i miało „Obicie na Płotnie w zielonym Kolorze ze Szlakiem papierowym w Kwiaty y Szlaki”. Znajdował się tu okazały „Tambor, w którym Landszaft owalowaty czarny za szkłem, takimże wybity obiciem, do którego Pavimote takież w 4ro Składany” oraz „ Łuszko sypialne drewniane z Firankami”.
Na początku XIX w. cześć apartamentu Stanisława Lubomirskiego zamieszkiwał L’Abbée Rufin – duchowny, zapewne jeden z emigrantów utrzymywanych przez Izabelę Lubomirską po rewolucji francuskiej. Wyposażenie zajmowanej przez niego sypialni nie zmieniło się. W 1805 r. ściany nadal pokrywały te same draperie „płocienne w kolorze seledynowym, ze szlakiem papierowym”. Nadal był tu „Tambor z tarcic z gzymsem, płótnem takim, jak obicie powleczony ze szlakiem papierowym w kwiaty kolorowe, z Okienkiem owalowym, na kitajce białey Sylwety czarne, konie y pieszych ludzi wyrażające za szkłem.” Na ścianie między oknami wisiało lustro złożone z trzech tafli, a nad kominkiem drugie – z czterech tafli. Przy pokoju wymieniono „Garderóbkę”, zapewne tę samą, która w 1802 r. wspomniana była na zapleczu sąsiadującego przez zachodnią ścianę pokoju zwanego „Gabinet” (dawna „Garderobe du Prince”, obecna  Łazienka Żółta). To niewielkie przejściowe pomieszczenie łączące oba wnętrza w połowie XIX w. nazywano „ustronie”.  
Po śmierci Izabeli Lubomirskiej w 1816 r., gdy zamek łańcucki przeszedł na własność jej wnuka Alfreda I Potockiego, dawny „Chambre à Coucher” nadal służył jako sypialnia opatrzona podwójnymi, biało malowanymi drzwiami i dwoma oknami w ścianie północnej. W połowie XIX w. jego ściany oklejone były tapetą, a dębowa posadzka ułożona „w cegłę”. W miejsce „tamburu” i łóżka z firankami stało mahoniowe łóżko ”bronzem przyozdobione”. Pomieszczenie ogrzewał „Piec murowany okrągły” oraz „Komin szafiasty marmurem zielonym obłożony.”
Po śmierci Alfreda I w 1862 r., jego syn i następca ordynacji Alfred II Potocki zamieszkał w odnowionym dawnym apartamencie Stanisława Lubomirskiego. Jak wspominała Elżbieta z Radziwiłłów, synowa Alfreda II, Sypialnia Męska była obita kretonem angielskim. W pokoju znajdowały się dwie pary istniejących do dziś klasycystycznych drzwi płycinowych  z ok. poł. XIX w. Wykonano je z mahoniu, jaworu i orzecha. Z jednej strony drzwi są intarsjowane, z drugiej ozdobione polichromią w typie groteski, z umieszczonymi w środkowych sześciobocznych płycinach wizerunkami Wulkana i Wenus (drzwi zachodnie), Plutona i Klio (drzwi wschodnie). Drzwi te umieszczono w sypialni około lub niedługo po 1862 r.
Po śmierci Alfreda II w 1889 r., w trakcie przebudowy zamku prowadzonej w latach 1889 – 1912 według projektów Amanda Luisa Bauqué i Alberata Pio, dawne apartamenty ostatnich Lubomirskich urządzano dla Elżbiety i Romana Potockich. Sypialnię Apartamentu Męskiego odnowiono w latach 1890 – 1895 dla Romana Potockiego zmieniając jej wystrój.
Dolną część ścian ujęto w pełną płycinową boazerię. Nad nią na krosnowej ramowej boazerii rozpięto czerwono - amarantowy adamaszek lioński. Pomalowaną w kolorze szaro - seledynowym boazerię oddzielono od sufitu gładką fasetą z profilowaniem. Nad lustrem międzyokiennym na północnej ścianie wyodrębniono płycinę. W zachodniej ścianie umieszczono klasycyzujący kominek z beżowego marmuru z lustrem w nastawie i biały kaflowy piec z końca XIX w. Za piecem maskowane w boazerii drzwi prowadzą do wydzielonego z dawnej Garderoby (Łazienki Żółtej) pomieszczenia nazywanego w połowie XIX w. „ustroniem”.
Wnętrze urządzono polskimi i angielskimi meblami z XIX w.

Podstawowa bibliografia:
•    Kossakowska – Szanajca Zofia, Majewska – Maszkowska Bożena, Zamek w Łańcucie, Warszawa 1964.
•    Majewska - Maszkowska Bożena, Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej, Warszawa 1976.
•    Omilanowska Małgorzata, Jakub Sito, Łańcut i okolice, [w]: Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1994.
•    Potocka Elżbieta, Łańcut - wspomnienia od roku 1885 do roku 1915, [Pamiętnik, maszynopis w zbiorach Muzeum-Zamek w Łańcucie].

Opracowanie:
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967
Faustyna Bożętka