Fotografia portretowa Fani (Frumy) Zajczyk

Zdjęcie Fani (Frumy) Zajczyk, matki Szymona Zajczyka. Odbity na papierze srebrno-żelatynowym portret przedstawia młodą kobietę w eleganckiej jasnej sukni z bufiastymi rękawami, włosami zaczesanymi w gładki kok, z odwagą patrzącą w przyszłość.

Portret został zrobiony w mieszczącym się przy ul. Miodowej 1 „Atelier M. Pusch – Fotografia Teatrów w Warszawie”. Maurycy Pusch (1828–1902), warszawski litograf i fotograf, prowadził zakład w latach 1892–1902 (J. Białynicka-Birula, „Pusch Maurycy”, w: „Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających (zmarłych przed 1966 r.)”, t. VIII, Warszawa 2007, s. 149–150); jego zakład działał jednak półtorej dekady po śmierci fotografa, przy czym tylko do 1910 na Miodowej (stąd datowanie zdjęcia).

Fania Zajczyk zmarła w getcie warszawskim. Z listu synowej Natalii Zajczyk dowiadujemy się więcej o okolicznościach jej śmierci: „Mama biedna umarła 3 października 41. r. w Ghecie. Gdyby widziała swój pogrzeb – gorzko by zapłakała. Na małym ręcznym wózku naraz 6 trupów! To był okres, kiedy Żydzi wymierali tysiącami z głodu i przez tyfus plamisty. (…) 20 dni po pogrzebie ja zachorowałam na tyfus plamisty. Pewnie zaraziłam się od Mamy” (List Natalii Zajczyk do p. Czerniakowej z 23 września 1945 r., MPOLIN-A31.2.2).

Renata Piątkowska