Szeląg

Książę Bogusław X (1454–1523) w 1478 roku został jedynym władcą całego Pomorza Zachodniego, rozciągającego się od ziemi lęborskiej na wschodzie, do księstwa bardzkiego na zachodzie, z granicą na Reknicy (Reknitz). Konsolidacja państwa wymagała wielu reform, w tym systemu pieniężnego, aby można było rozszerzyć produkcję menniczą o grubsze nominały. Książę wystąpił przeciwko wykonywaniu prawa monetarnego przez miasta, które zgodnie z przywilejami mogły bić tylko drobne monety, głównie denary. Działania te napotkały na opór Stralsundu i Szczecina, dwóch największych miast księstwa. Szczecin, za nieprzestrzeganie rozporządzeń w 1491 roku musiał zapłacić księciu karę w wysokości 400 reńskich guldenów. Reforma monetarna Bogusława X zakładała wycofanie wszystkich dotychczasowych monet i wprowadzenie do obrotu nowej jednostki pieniężnej – szeląga. W 1489 roku pojawiły się na nich daty roczne. Mennictwo książęce zorganizowano w Gardźcu (Gartz a. Oder), następnie otwarto jeszcze dwie mennice, w Szczecinie i Dąbiu (Altdamm). Produkcja szelągów była duża, ale od 1500 roku prowadzono ją tylko w Szczecinie. Na jednolitych pod względem ikonograficznym szelągach widnieje symbolika heraldyczna – księstwa pomorskiego i rugijskiego. Gryf na stronie głównej symbolizował zarówno państwo, jak i dynastię, która od tego godła przyjęła nazwę Gryfitów. W inskrypcji pojawiło się imię i tytulatura księcia Bogusława. Na rewersie szelągów umieszczano herb księstwa Rugii oraz napis informujący, że jest to nowa moneta wybita w Dąbiu w [14]92. Symbolika rewersu zaznacza prawa Bogusława X do księstwa rugijskiego po wygasłej w 1325 linii książęcej. Pomimo układów dziedzicznych w latach 1326–1354 toczyły się wojny pomorsko–meklemburskie o sukcesję rugijską. W tej sytuacji tarcza herbowa Rugii nabiera szczególnego znaczenia – podkreśla przynależność księstwa rugijskiego do pozostałych ziem pomorskich.

Genowefa Horoszko