Talerz płytki

We wczesnym okresie istnienia Królewskiej Manufaktury Saskiej Porcelany w Miśni (rok założenia 1710) naśladowano tam wzory wschodnie – zarówno w formie, jak i w dekoracji naczyń. Stąd wziął się zestaw egzotycznych motywów, które mogą się wydawać dziwaczne, dopóki nie odczytamy ukrytych w nich znaczeń. Te wzory dla Europejczyków były tylko ozdobą mającą upodobnić naczynia do drogocennej chińskiej porcelany, ale w tradycji chińskiej były nośnikami głębokich treści symbolicznych. Lecąca czapla o barwnie upierzonych skrzydłach to symbol długowieczności. Kwiatowe gałązki rozmieszczone na powierzchni talerza służą ozdobie, ale mają też ukryte znaczenie, zwłaszcza że pośród nich dostrzec można peonie – kwitnący krzew peonii to oznaka bogactwa, dobrobytu i szczęścia. Obok krzewu na dnie talerza przysiadł żuk – prawdopodobnie chrabąszcz majowy – który symbolizuje siłę fizyczną i hart ducha. Najbardziej niezwykły jest przedziwny stwór, określany w dokumentach manufaktury jako „koreański lew”, „zielony smok” – z powodu zielonego grzbietu – albo „skrzyżowanie smoka z tygrysem”. Smok w tradycji europejskiej jest straszliwym, budzącym grozę potworem. Na Wschodzie wprost przeciwnie – to potężne, skrzydlate stworzenie z wielkimi szponami jest symbolem mocy przynoszącej szczęście. Jest też jedną z najważniejszych istot w mitologii chińskiej, traktowaną w kulturze Zachodu jako symbol narodowy Chin. Wolne od symboliki są za to drobne kwiatki i owady rozrzucone na powierzchni talerza, sprytnie, a zarazem estetycznie ukrywające niedoskonałości szkliwa i przypadkowo powstałe plamki.

Barbara Czajkowska