Postój jeźdźców na tle krajobrazu

Dwóch kompanów stoi na wzniesieniu w tle mając ścielący się u ich stóp widok na zabudowania. Ten po lewej stronie, bliżej obumierającej topoli, zszedł z karego konia, by podnieść kapelusz. Drugi siedząc na siwym koniu, gestem prawej ręki wzmacnia komendę wydaną psu. Zmierzcha, o czym świadczy zastosowanie domieszki rudego koloru. Obraz malowany jest z widocznym zamiłowaniem do szczegółów i starannością. Trzeba jednak skonstatować, że dokładność ta nie idzie w parze z umiejętnością oddania właściwej proporcji. Sposób prowadzenia pędzla jest zbyt oczywisty, dukt zbyt wygładzony, byśmy mogli dostrzec w obrazie coś więcej niż dobre rzemiosło.

Obraz łączony jest z nazwiskiem Philipsa Wouwermanna, obecnie jako dzieło jego naśladowcy. Rzeczywiście, nie sposób nie dostrzec narzucających się odniesień do obrazów tego niderlandzkiego mistrza małych pejzaży, jednego z najbardziej popularnych twórców przedstawień koni. Z ponad tysiąca namalowanych przezeń obrazów zachowało się ok. 700. Identyfikacja własnoręcznych dzieł artysty jest znacznie utrudniona ze względu na dużą liczbę naśladownictw. Ponadto mistrz mógł się poszczycić wielką rzeszą uczniów. Z upodobaniem powielali oni (czasem w nieznacznie zmienionej kompozycji, szczegółach, wariantach) jego sceny batalistyczne z motywami wojny trzydziestoletniej, biwaki, obozy wojskowe i jarmarki, a także sceny myśliwskie i postacie jeźdźców. Szczególną popularność zdobył sobie Siwy koń ze zbiorów Rijksmuseum w Amsterdamie.

Pierwszym jego mistrzem był ojciec, Paul Joosten, a następnym – Frans Hals. Philips mieszkał i pracował przez całe życie w Haarlemie. Istnieją co prawda przypuszczenia, że podróżował po południowej Francji i Włoszech, ale nie jest to pewne. Na jego twórczość duży wpływ wywarły dzieła Pietera van Laera.

W kolekcji Potockich, znanych ze swej miłości do koni, nie mogło zabraknąć dzieł tego artysty. Spis Obrazów znajdujących się w Galeryi i Pokojach Pałacu Willanowskiego… z 1834 wymienia kilka jego obrazów, prawdopodobnie własność Stanisława kostki Potockiego: „Wyjazd na polowanie, obraz na drzewie dobrze zachowany z Monogramem Artysty Filip Wuwermans. […] Krajowidz z ludźmi i końmi. P. Wouwermans. […] Piękny Krajowidz z Figurami i Końmi, malowany na drzewie. P. Wouwermans. […] Piękny mały kraiowidz z ludźmi i końmi na drzewie. F. Wouwermans”.

Dominika Walawender-Musz