Oinochoe czarnopokostowana

Dzbanek wykonany z jasnej, beżowej gliny. Ten typ naczynia nazywano oinochoe – służyło ono do czerpania wina z krateru (większego naczynia przeznaczonego do mieszania wina z wodą), a także do nalewania napoju do czar biesiadników. Wilanowska oinochoe zachowała się do naszych czasów w całości – uzupełniono gipsem jedynie fragment stopki oraz wylewu. Dzban nie ma żadnej dekoracji malarskiej, a jego prostą formę urozmaicają pionowe rowki na całej powierzchni brzuśca (zwane kanelurami). Taki kształt był rozpowszechniony w Południowych Włoszech. Naczynie zostało pokryte czarnym firnisem (pokostem), jednak był on bardzo złej jakości – jest zatarty na niemal całym naczyniu.

Jak powstało to starożytne naczynie? Najpierw wytoczono je na kole garncarskim i doklejono uchwyt, a także ozdobiono je rowkami. Po przeschnięciu powierzchnię pokryto firnisem, czyli delikatną, specjalnie przygotowaną i oczyszczoną glinką bogatą w żelazo. Jednak czarny kolor pojawiał się dopiero po wypale w piecu. Najpierw wypalano je w atmosferze z dostępem tlenu, a po osiągnięciu odpowiedniej temperatury odcięto jego dopływ (zamykając otwory pieca i być może dokładając mokrego drewna), dzięki czemu zawarte w wierzchniej glince tlenki żelaza ulegały redukcji i zmieniały kolor z czerwonego na czarny. Glinka ta także lekko się nadtapiała – nadając naczyniom charakterystyczny, satynowy połysk (którego na zabytku wilanowskim nie sposób już dostrzec).

Agnieszka Żuber, na podstawie badań W. Dobrowolskiego

„Wazy Greckie Stanisława Kostki Potockiego”, Warszawa 2007.