Głowa rybaka

Wpisujące się w nurt niemieckiego ekspresjonizmu, inspirowane zarówno dziełami kultur pozaeuropejskich, jak również tradycją antyczną i średniowieczną dzieła Joachima Utecha należą do najbardziej interesujących zjawisk w plastyce pomorskiej pierwszej połowy XX wieku. Artysta urodzony w przedwojennym Białogardzie (który wraz z rodziną opuścił 1 marca 1945 roku), w latach dwudziestych XX wieku wystawiał z Emilem Noldem, Ernstem Ludwigiem Kirchnerem czy Lyonelem Feiningerem. W 1936 roku, podczas 20. Biennale di Venezia, dzieła Utecha spotkały się z dużym zainteresowaniem, którego wyrazem stał się zakup jednej z prac do zbiorów prywatnych Benita Mussoliniego.

Jego bogaty ikonograficznie i różnorodny stylistycznie dorobek obejmuje około 900 rzeźb. Artysta pracował w drewnie, glinie, terrakocie, gipsie i metalu, preferował jednak kamień – ciosał marmur, diabaz, piaskowiec, wapień, a przede wszystkim dostępny powszechnie na terenie Pomorza Zachodniego granit przyniesiony ze Skandynawii przez lodowiec.

Głowa rybaka należy do grupy pełnych ekspresji swoistych pomorskich tronies. To surowy, uproszczony w formie alegoryczny wizerunek, ukazujący bardziej uniwersalny typ ludzkiego charakteru niźli wyobrażenie konkretnej postaci.

Dariusz Kacprzak