List do Tadeusza Perla

List ojca do syna, na papierze firmowym prowadzonego przez niego pisma; u góry nadruk:

„GŁOS GOSPODARCZY” | ORGAN | FEDERACJI ZRZESZEŃ PRZEDSTAWICIELI HANDLOWYCH i KOMISANTÓW

Po lewej pod spodem:

REDAKCJA i ADMINISTRACJA: | WARSZAWA, KRÓLEWSKA 16. | Telefony: 522-26, 452-55. | Konto czekowe P. K. O. 19.218.

Z prawej strony druk na datę.

Treść (pisownia i interpunkcja zmodernizowane):

dn. 29/IX 1938 r.

Mój Drogi! Pisma Twoje z 27. dziś nadeszły i zostały dostarczone według przeznaczenia. Mam nadzieję, że pomimo Twoich pesymistycznych proroctw Twój rzekomo ostatni przedwojenny list będzie poprzednikiem całego szeregu dalszych. Dziś, zresztą jak na całym świecie, przelewa się u nas fala optymizmu, że dojdzie do jakiegoś ugodowego załatwienia sprawy z Czechami. Chociaż trzeba stwierdzić, że i przed tym, o ile chodzi o społeczeństwo, to okazywało ono całkowity spokój wobec wypadków i nie manifestowało ani specjalnego podniecenia, ani też rozgorączkowania. Jest to może apatia, fatalistyczne poddanie się biegowi wypadków. Jeżeli chodzi o sprawę rewindykacji dla Polski Śląska Czeskiego, to są w tym zagadnieniu dwa wyraźne kierunki. [„]Kurier Warszawski[”], I.K.C.[„Ilustrowany Kurier Codzienny”], [„]A.B.C.[”], [„]Dziennik Narodowy[”] rozpatrują sprawę rzeczowo, stwierdzają słuszność pretensji polskich, lecz chciałyby załatwienia takiego, aby nie przeszkodziło ono później porozumieniu się z Czechami dla stworzenia bariery przeciwniemieckiej. Stąd dążenie do załatwienia sporu w drodze pokojowej bez korzystania z protektoratu niemieckiego. Natomiast prasa czerwona szaleje i czyni wielki rumor. Mam jednak wrażenie, że efekt tej propagandy jest w gruncie rzeczy powierzchowny. Żadnych u nas pogromów z okazji wiecu w sprawie Śląska nie było. Nic mi o tym nie wiadomo. Potłukli wprawdzie przy okrzykach „precz z Czechami, precz z Żydami” parę szyb wystawowych za dworcem, ale działo się to w rozmiarach bardzo skromnych, znacznie skromniejszych niż to bywało przy innych okazjach i szkody z tego powodu są nieznaczne. Tak że sprawa tej manifestacji, jeżeli chodzi o społeczeństwo żydowskie, nie wywołała w nim żadnego wrażenia i właściwie nie naraziła go na straty materialne lub moralne. Tamtejsza prasa widać bardzo mocno przesadziła. Z Twoim [„]Przegl[ądem] Politycznym[”] mieliśmy trochę kłopotu, albowiem jest zbyt polityczny i nie zawiera żadnych myśli natury gospodarczej, ponadto jest bardzo manifestacyjny w tonie i nastawieniu. Wiesz, że z uwagi na wydawcę musimy unikać krańcowości. Liczyliśmy też na artykuł gospodarczy, jak zwykle, a który uzasadnia wyższą wypłatę honorarium. W Gł. Gosp. [„Głosie Gospodarczym”] z forsą krucho. Ogłoszeń brak. Trudno się zresztą dziwić, że ludzie wstrzymują się od dawania ogłoszeń. Wobec wypadków postanowiliśmy numer specjalny złożyć do grudnia. Skąd do tego czasu będziemy czerpać fundusze – nie wiem. Za prenumeratę wpływa nawet trochę, ale mało wobec potrzeb. Już teraz wstrzymuję się w wypłatą niektórych honorariów, z własnej kieszeni nie będę przecież dokładać. Ale nie przejmujmy się, jakoś to będzie. Pogoda u nas panuje piękna, ciepło, słonecznie. Z powodu ew[entulnej] wojn[y] porobiliśmy pewne zapasy żywnościowe. Z Bassisem [postać nierozpoznana] codziennie rano odbywam kwadrans polityczny i pytam o nowości, bo siedzi on codziennie do 3. przy radiu. Orientuje on się szczególnie dobrze w stronie geopolitycznej, a zna sporne tereny z bezpośredniego doświadczenia.

[Ostatnie słowa zdania jako dopisek wzdłuż lewego marginesu:] Życzę Ci pozostania w nowym lokalu, a zalecam ostrożność wobec płci pięknej i oszczędność w wydatkach. Na wszelki wypadek – ucałowania Leon

transkr. Ewa Małkowska-Bieniek, oprac. Przemysław Kaniecki