Bransoleta z sarkofagu księcia Franciszka I (1577 - 1620)

Bransolety wykonane w 1596 roku dla księżnej Klary brunszwicko-lüneburskiej, a później będące w posiadaniu jej syna Franciszka I, należą do typu bransolet o splocie pancerzowym. Wykonywano je ze skręconych, przenikających się ogniw, naśladujących splotem kolczugę. Bransolety tego typu były bardzo popularne w Europie pod koniec XVI i w pierwszych dziesięcioleciach XVII wieku. Nosili je zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Podobnie okazałe złote manele utrwalone zostały na licznych portretach z tego okresu (m.in. na wizerunku księcia pomorskiego Jana Fryderyka w ołtarzu kościoła zamkowego w Słupsku z 1602 roku). Kilka drobniejszych złotych bransolet o splocie pancerzowym znaleziono również w skarbie ze Skrwilna (w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu).

Zapinki bransolet były zwykle zdobione emaliowanymi lub niellowanymi dekoracjami. Oprócz wzorów czysto ornamentalnych pojawiały się na nich m.in. motywy religijne, bądź herbowe. Prostokątne zapinki szczecińskich bransolet zdobi tzw. herb wielki Księstwa Pomorskiego, składający się z dziewięciu pól. Jako trzymacze służą dzicy mężowie w hełmach z maczugami w dłoniach. Na odwrocie i bokach zapinek umieszczono inskrypcje odnoszące się do księżnej Klary i księcia Franciszka. Wyryte w metalu herby i inskrypcje były pierwotnie barwnie emaliowane, obecnie emalia zachowana jest szczątkowo.

Większość badaczy uznaje bransolety księżnej Klary za wyrób szczeciński, wiążąc ich wykonanie z nadwornym złotnikiem Gryfitów Egidiusem Blancke. Powszechność występowania tego typu ozdób i brak źródeł archiwalnych nie pozwala jednak na jednoznaczne przypisanie ich szczecińskiemu złotnikowi, choć nie można także wykluczyć, że Blancke wykonał bransolety, lub co najmniej był autorem dekoracji z motywem herbu Księstwa Pomorskiego oraz inskrypcji na zapinkach.

Monika Frankowska-Makała