Chopin, Rastawiecki, Oczapowski. Frontyspis cyklu litografii `Wizer…

Jest to litografowane przedstawienie alegoryczne, które stanowi frontyspis do jednego z zeszytów serii zatytułowanej „Wizerunki Polskie”. Obszerna, licząca kilkadziesiąt odbitek seria, wykonana była przez Maksymiliana Fajansa (1827-1890), warszawskiego litografia i fotografa, który prowadził w stolicy cieszący się uznaniem i bardzo popularny zakład przy ulicy Długiej. Zanim otworzył swoją własną działalność na polu modnej wówczas litografii, uczył się tej techniki w paryskim zakładzie litograficznym Rosé-Josepha Lemerciera (1803-1887), którego wydawnictwa charakteryzuje wysoki poziom artystyczny i drukarski. Praktykę odbył przy okazji swoich paryskich studiów artystycznych w pracowni Ary Scheffera. Zgodnie z tytułem, wydawnictwo „Wizerunki Polskie”, składało się serii litografowanych portretów, które wykonane były według rysunków, obrazów i fotografii uwiecznionych osób. Bohaterami „Wizerunków…” były znani i – przede wszystkim – zasłużeni w określonej dziedzinie Polacy, żyjący współcześnie, tj. w XIX wieku.

Prezentowana litografia jest okładką 9. z serii zeszytu, w skład którego weszły portrety wymienionych w tytule osób – Fryderyka Chopina (1810-1849) – kompozytora, Edwarda Rastawieckiego (1804-1874) – historyka sztuki i pisarza oraz Michała Oczapowskiego (1788-1854) – teoretyka rolnictwa, agronoma, profesora Uniwersytetu wileńskiego, a także twórcę Instytutu Agronomicznego w Marymoncie.

W scenie ukazane zostały w ujęciu alegorycznym dwie postaci kobiece oraz grupa unoszących się w powietrzu skrzydlatych puttów. Odnoszą się do konkretnych postaci, co potwierdzają umieszczone nieopodal nazwiska. Stojąca kobieta wymienia na kamiennym słupie polskich malarzy: SMUGLEWICZ, CZECHOWICZ, STACHOWICZ, co przypomina o autorstwie Rastawieckiego słownika malarzy polskich. Drugiej z kobiet, ukazanej w pozycji siedzącej, towarzyszą narzędzia potrzebne do pracy na gospodarstwie, a nazwisko Oczapowskiego wyryte zostało na ostrzu kosy. Putta podtrzymują lirę, na której widnieje napis „CHOPIN”. Nie jest pewne, czy autorem pierwowzoru rysunkowego dla tej kompozycji był sam Fajans, czy – być może – francuski rysownik i malarz Célestin Nanteuil (1813-1873). Drugi z wymienionych był autorem rysunków stanowiących wzór dla dwóch innych okładek zeszytów (nr 2. i 3.) serii Fajansa.

Zeszyt, rysunek, portret, historia sztuki, malarstwo, muzyka, rolnictwo, leśnictwo, agronomia, Maksymilian Fajans, „Wizerunki Polskie”, Célestin Nanteuil