Stettiner Bürgerfrau | Mieszczka Szczecińska

Zainteresowanie kulturą ludową poszczególnych regionów Niemiec uwidoczniło się już w okresie romantyzmu, gdy artyści szukali inspiracji w lokalnym folklorze, urokach krajobrazów wiejskich czy ludowych strojach, pieśniach i legendach. Artystyczny zachwyt, jak i zbieranie wiedzy na temat kultury poszczególnych części kraju stanął u podstaw kształtującej się wówczas świadomości narodowej Niemców. Ugruntował też narodziny badan regionalistycznych w końcu XIX wieku, których prekursorami byli nierzadko kolekcjonerzy oraz miłośnicy historii, literatury i sztuki.

Ciekawą kolekcję z zakresu kostiumologii niemieckiej posiadało małżeństwo wydawców berlińskich: Franz von Lipperheide (1838–1906) i jego żona Frieda (1840–1896). Wywodząca się z rodziny baronowskiej Frieda, jako młoda ilustratorka oraz pisarka dołączyła do redakcji magazynu modowego Der Bazar, gdzie poznała przyszłego męża – księgarza Franza Lipperheide. Wspólnie założyli wydawnictwo Franz Lipperheide, wydające publikacje o historii ubioru oraz czasopismo dla kobiet Die Modenwelt, które – tłumaczone na kilka języków – ukazywało się w wielu miastach europejskich. Lipperheidowie stali się pionierami badań kostiumologicznych, kolekcjonowali archiwalia i zabytki dawnej obyczajowości oraz mody, zwłaszcza haftu i koronkarstwa, a także biżuterię, ubiory wojskowe. Swoje imponujące zbiory podarowali w 1892 roku muzeom królewskim w Berlinie.

W Muzeum Narodowym w Szczecinie znajduje się drukowana rycina ukazująca strój mieszczki szczecińskiej z 1601 roku, pochodząca z ich berlińskiego wydawnictwa Blätter für Costümkunde pod redakcją artysty i kostiumologa Augusta von Heydena (1827–1897). Mieszczka ukazana została w bogatym stroju świadczącym o zamożności. W talii ma zawieszony ozdobny pas a spod upiętej wokół szyi, renesansowej krezy zwisają cztery złote łańcuchy, czyli typowa biżuteria zamożnych niemieckich kobiet z końca XVI stulecia. Czepek na jej głowie, okryty chustą z delikatnej białej tkaniny wskazuje zaś, że jest mężatką. Stożkowata forma spódnicy oraz kreza to wpływy mody hiszpańskiej kształtującej również gusta pomorskie przełomu XVI i XVII wieku.

Małgorzata Peszko