Zapinka typu Almgren 88 z Łobza

Zdobiona zapinka stanowi typ 88 w III serii grupy IV w typologii zapinek, opracowanej w 1897 roku przez szwedzkiego archeologa Oscara Almgrena (1869–1945).

Fibula jest bardzo bogato zdobiona zarówno na osłonce sprężynki, zwanej kapturkiem, jak i na kabłąku, gdzie umieszczono profilowane guzy, posiadające pierwotnie aplikacje ze srebrnych drutów. Stylistyka i ilość zdobień zapinki jest charakterystyczna dla baroku wielbarskiego, czyli okresu wyjątkowego rozwoju złotnictwa w kulturze wielbarskiej, który przypada na koniec II wieku. Złote i srebrne wyroby używane były wówczas nie tylko jako elementy strojów, ale także jako ozdoby ciała lub uprzęży końskiej, a po śmierci właściciela stanowiły często wyposażenie jego grobu.

Pochówki społeczności kultury wielbarskiej były birytualne – zmarłych grzebano zarówno skremowanych jak i w grobach szkieletowych. Prezentowana zapinka stanowiła właśnie element wyposażenia grobu, który odkryto przypadkowo w 1971 roku w okolicach dworca kolejowego w Łobzie. Odkrycie zgłoszono do Muzeum Narodowego w Szczecinie, po czym przeprowadzono badania ratownicze na miejscu. Był to pochówek ciałopalny, co oznacza, że po spaleniu zwłok, szczątki zmarłej osoby umieszczono w zamykanym naczyniu, zwanym popielnicą. Oprócz popielnicy do grobu odkrytego w Łobzie włożono również inne przedmioty, stanowiące wyposażenie – dość bogate jak na ówczesne standardy. Znaleziono w nim jeszcze cztery inne fibule z brązu, elementy pasa w postaci sprzączki i okucia końcówek, ponadto klucz z brązu oraz okucia drewnianej szkatułki. Kolekcje zabytków z tego grobu uzupełnia także kościany grzebień i elementy kolii w postaci szklanych paciorków ze srebrną klamerką do jej zapinania. Całość wyposażenia wskazuje na pochówek kobiety należącej do ówczesnych elit plemiennych.

Bartłomiej Rogalski