Jakub Zeideman, szames synagogi imienia Nożyka, zapala świece przed wieczerzą Sederową w warszawskiej gminie

Zdjęcie przedstawia mężczyznę zapalającego świece umieszczone w kandelabrze stojącym na przykrytym białym obrusem stole. Świecznik ma osiem ramion – po cztery na każdą ze stron trzonu. Trzon zwieńczony jest ozdobnym orłem w koronie. Wszystkie osiem świec już płonie – mężczyzna na zdjęciu właśnie zapalił ostatnią z nich. Na fragmencie stołu, który został ujęty w kadrze, widać sztućce oraz zastawę. Mężczyzna ma na sobie garnitur i jarmułkę. Pod ścianą widać rząd krzeseł. | Mężczyzna na zdjęciu to Jakub Zeideman, szames synagogi imienia Nożyków, który zapala świece przed wieczerzą sederową w warszawskiej gminie. Synagoga im. Małżonków Nożyków to jedyna zachowana spośród znaczniejszych synagog w Warszawie. Została ufundowana w 1893 r. przez Zelmana ben Menasze Nożyka (zm. w 1903 r.) oraz jego żonę Rywkę bat Mosze (zm. w 1914 r.). Budowę świątyni ukończono w 1902 roku. Synagoga została przewidziana na około 600 osób, po połowie mężczyzn i kobiet. | W okresie okupacji budynek pełnił funkcję stajni. W 1941 r. władze okupacyjne zezwoliły jednak na otwarcie synagogi. Uroczystość odbyła się w święto Rosz ha-Szana. Latem 1942 r. synagoga została ponownie zamknięta, a po likwidacji małego getta znalazła się poza murami getta. Po wojnie bożnica stopniowo niszczała. W 1951 r. świątynia została prowizorycznie odbudowana, ale w 1968 znów ją zamknięto. Ostatecznie budynek został odremontowany i oddany do użytku w 1983 roku. | Szames (hebr. szamasz – woźny, posługacz) to inaczej woźny synagogalny. Do jego obowiązków należy sprzątanie synagogi, porządkowanie modlitewników, przygotowywanie zwojów Tory, zapalanie świec przed szabatem i pomoc rabinom. | Marta Frączkiewicz