Sosjerka

Sosjerka – niewielkie, fajansowe naczynie do sosów, założone na planie koła, składające się z pękatej wazki, jednorodnie połączone z miseczkowatą podstawką w rodzaju spodka i kopulastej pokrywki mającej wcięcie na łyżkę. Kształt wazki daje się porównać do odwróconego stożka. Otwór naczynia dość szeroki, a  stopka tak mała, że w wypadku gdyby wazka była wolnostojąca, to nie zapewniłoby jej statyczności. Do szczytu wybrzuszenia wazki przylegają częściowo dwa poziome uchwyty, których kształt kojarzy się z ozdobny kartuszem (dwa esowate ramiona górą spięte guzem, a dołem wachlarzowatym grzebieniem). Uchwyty zdobi plastyczny motyw liści i kwiatu, częściowo podrysowanych brązem. Pokrywka uwypukla się na bliskiej odległości od brzegu i kończy guzowatym uchwytem, mającym za podstawę dużą drobnolistną rozetę, rozłożoną na spłaszczony szczyt wypukłości. Czoło uchwytu pokrywa reliefowana wirująca rozetka, częściowo podrysowana brązem. Brzeg pokrywki (wysunięty ku przodowi, poza obręb otworu wazki) przerywa w jednym miejscu dość głębokie wcięcie, mieszczące swobodnie wystający trzonek łyżki. Naczynie zdobi dekoracja malarska złożona z dwubarwnego wzoru maków, stylizowanych w duchu umiarkowanej secesji. Wzór kwiatowy naniesiony mechanicznie, przez szablon. Obydwie strony brzuśca wazki wypełnia umowny bukiet złożony z pięciu kwiatów, z których jeden stanowi oś kompozycji. Wokół brzegu miseczkowatego spodka i brzegu pokrywki biegnie podobny wzór przyjmujący układ pasowy. Na ogniwo tego składa się kwiat altermowany dwoma paskami. Dekorację malarska naczynia uzupełniają jeszcze 4 prążki, z których pierwsze dwa obrzeżają krawędź spodka i otworu wazki, a pozostałe dwa ujmują wzór zdobiący pokrywkę. Sygnatura warsztatu - kotwica w owalnym polu, pod nią napis: S.B. & S / ENGLAND oraz sygnatura magazynu londyńskiego SOUTH AUDLEY S/ T. GOODE & Co / LONDON. W. Pomiędzy nimi trzy małe, bordowe kropki. W dużej odległości od opisanych znaków występuje cyfra „4”, stemplowana w kolorze czarnym. Duża łyżka porcelanowa, biała odznaczająca się oryginalnym kształtem, dotyczącym szczególnie czerpaka i końcówki trzonka. Czerpak duży, głęboki, przypominający połówkę gruszki, węższym końcem skierowany ku przodowi, gdzie występuje załamanie w dół, powstałe jakby poprzez skośne ścięcie grubego prętu, którego przekrój kojarzy się z rybim ogonem. Dwom trójkątnym rożkom końcówki trzonka odpowiadają podobne dwa rożki sterczące od spodu czerpaka - w miejscu wyjścia trzonka. Te cztery różki umożliwiają poziome położenie łyżki. Łyżkę ozdabia minimalne złocenie, znajdujące się tylko na końcówce trzonka, gdzie występuje w postaci konturu i drobnych kresek podkreślających jego formę. Obiektowi temu brak znaku warsztatu, jest on najprawdopodobniej wyrobem czeskim z 1. poł. XIX w.

Joanna Kluz