Znalezienie Mojżesza

Scena ilustruje wydarzenia opisane w starotestamentowej Księdze Wyjścia (Wj 2,5-10), ale też u historyka żydowskiego z I w.n.e., Józefa Flawiusza. Motyw córki faraona, Thermutis, odnajdującej w sitowiu koszyk z małym Mojżeszem często pojawia się w sztuce chrześcijańskiej. Uznawany jest za ucieczki Świętej Rodziny do Egiptu. Faraon wiedziony strachem przed przepowiednią, jednego ze swych kapłanów, że narodzi się Izraelita, który ukróci potęgę Egiptu, a Izraelitów wzmocni, nakazał zabić nowonarodzonych izraelskich chłopców. Matce Mojżesza udało się jednak ukrywać swego synka przez trzy miesiące po porodzie, a gdy stało się to zbyt niebezpieczne, pozostawiła go w sitowiu na brzegu rzeki, co uratowało mu życie. Widoczne na pierwszym planie kobiety należą do orszaku córki faraona, która stoi w centrum kompozycji tuż nad podtrzymywanym w koszu małym dzieckiem – w tymże momencie waży się los chłopca. Oddanie wzajemnych relacji ośmiu kobiet stało się nośnikiem dynamizmu zdarzenia w warstwie formalnej tego dzieła. Nieco sztuczne, zastygłe gesty kreują atmosferę chwili. Dwie klęczące na brzegu niewiasty, odwinąwszy niemowlę z powijaków, pieszczą je, spoglądając pytająco w górę, ku swej pani. Kolejne dwie przyklękły z lewej strony, a jeszcze stoją po prawej i również wpatrują się w wyczekująco w Thermutis. W tle na łódce odpływający mężczyzna odpycha się wiosłem, w głębi na rzece jeszcze jedna łódź. Wśród odległych zabudowań rozpoznać można piramidy, obeliski, co mówi nam, że scena rozgrywa się w Egipcie. Jedyną roślinnością są trzy palmy umieszczone na skarpie w centrum kompozycji.

Wyidealizowane ciała i ekstrawaganckie draperie bohaterów sceny ujawniają zainteresowanie Poussina rzeźbą antyczną. Obraz zwraca na siebie uwagę jaskrawymi kolorami, osiągniętymi w technice mieszanej – pastel i gwasz. Kolorowe ubrania mienią się w słońcu, oddając ciepło egipskiego klimatu. Zastosowane światło wyróżnia głównych aktorów na tle znacznie ciemniejszego otoczenia. Kompozycja wzorowana jest na obrazach Nicolasa Poussina o tejże tematyce (namalowane w latach 1638-1651, przechowywane w Luwrze, National Gallery w Londynie i Dreźnie).

Obraz prawdopodobnie z kolekcji Augusta i Aleksandry Potockich.

Dominika Walawender-Musz