Scena rodzajowa

Scena ludyczna. Z półmroku obszernego wnętrza światło wydobywa dwie grupki ludzi; artysta ukazał chłopów zajętych pospolitymi zajęciami i rozrywkami –  jedzeniem, paleniem tytoniu i grą w karty – z niemal miniatorską precyzją. Umieszczony w środku kompozycji siedzący mężczyzna w czerwonym berecie, ubrany w biały kaftan i brązowe spodnie, właśnie zapala długą białą fajkę. Drugi, stojący za stołem, w ciemnym kapeluszu i ubraniu, nabija tytoniem swoją fajkę. W głębi, z prawej, wokół stołu zgromadzeni grający w karty i obserwatorzy ich dopingujący, siedzący na beczkach i stojący. Na pierwszym planie zwraca uwagę stojący na podłodze pękaty polewany dzban, ściany zostały zawieszone półkami z różnymi przedmiotami, a pod ścianami ustawiono ławy. Zaznaczono nawet takie szczegóły, jak rozrzucone na podłodze papierki czy skorupki jaj.

Autor tego obrazu tworzący w nurcie dawnego malarstwa holenderskiego zatopił obraz w brązowych sosach rozbitych gdzieniegdzie wprowadzeniem jasnych tonów czerwieni, a nawet bieli. Choć pozostaje on niezidentyfikowany, domniemywać można, że wzorował się na pracy Adriana Brouwera (bardzo podobny kompozycyjnie obraz pojawił się na rynku aukcyjnym i został sprzedany 1 października 2020 r.). Brouwer, uczeń Pietra Breughela "Piekielnego", znany był ze swego zamiłowania do dosadnych, realistycznych oraz karykaturalnych scen. W latach 1623-1624 pracował u Fransa Halsa w Haarlemie, prawdopodobnie działał też w Amsterdamie. W 1631 przeniósł się do Antwerpii, gdzie poznał Rubensa, który nabył wiele jego obrazów. Brouwer choć w mistrzowski sposób, jednak przedstawiał sceny o tematyce nader pospolitej, co nie zjednywało mu przychylności współczesnych. Atmosferę karczmy czy obskurnej izby oddawał prostymi środkami malarskimi, stosując niemal monochromatyczną paletę. Jego małoformatowe kompozycje podporządkowane są schematom geometrycznym, malowane lekko, szerokimi pociągnięciami pędzla. Bardzo często posiadają charakter szkicu. Jego twórczością inspirowali się malarze scen rodzajowych XVII w., szczególnie zaś: David Teniers, Adriaen Ostade i Joos Craesbeeck.

Dominika Walawender-Musz