Pokłon pasterzy

Pełen uroku obraz jest przedstawieniem wdzięcznego motywu religijnego, pokłonu Pasterzy. Nietypowy wydłużony format obrazu sprawia, że zatłoczona scena nabiera oddechu. Po lewej stronie widzimy pierwszy plan (ocieniona ściana groty skalnej) i trzeci plan (rozległy pejzaż górski). Akcja właściwa natomiast rozgrywa się na drugim planie wypełniającym resztę płótna w kierunku prawej strony. Przedstawieni ze swoimi darami pasterze formują orszak, oddając kolejno pokłon Dzieciątku Jezus. Ich spontaniczna obecność cieszy Świętą Rodzinę, która znalazła schronienie w górskiej grocie. Maryja przytrzymując lewą ręką spowitego w pieluszki Syna leżącego na sianie prawą rękę oparła na sercu. Tuż za żłóbkiem adorujący aniołek. Z przeciwnej strony do przybyłych zbliża się św. Józef, za którym kroczą wół i osioł. Na urzekającą, nieprzesadzoną w żadną stronę, kompozycję tego obrazu ma wpływ racjonalne rozmieszczenie i upozowanie zgromadzonych postaci. Dzięki perfekcyjnemu rysunkowi natomiast twórca ograniczył ilość szczegółów, które giną przytłoczone rozmachem kompozycji. Dodatkowo kolorystyka tego wybitnego francuskiego klasycysty pieści oczy na skutek przełamania lokalnych barw bogactwem tonów.

Wyobrażenie Zwiastowania Pasterzom i ich Adoracji, będące początkowo tłem lub kontekstem Bożego Narodzenia, czerpie z przekazu ewangelicznego (Łk 2,8-20) oraz tekstów apokryficznych (Ewangelii Pseudo-Mateusza, Ewangelii Gruzińskiej i Ewangelii Dzieciństwa Ormiańskiej). Ponieważ zdarzeniom tym daleko od dogmatyki, możliwe stały się rozmaite, często nader różnorodne i odważne, ludowo podbarwione interpretacje motywu. Ikonografia Pokłonu Pasterzy, stosunkowo mało skodyfikowana, jest wypadkową przekazów biblijnych i tradycyjnych oraz malowniczej obyczajowości, pozwalającej na szereg urozmaiceń i wariantów. Pamiętnej nocy Bożego Narodzenia przy pogrążonych we śnie (lub pilnujących swych trzód) pasterzach stanął Anioł Pański, by zwiastować im radość wielką. Pośpieszyli wówczas do Betlejem, gdzie w jasnej poświacie księżyca (jak powiada jeden z apokryfów) oddali pokłon Dzieciątku Bożemu.