10 marek

Podczas pierwszej wojny światowej w Niemczech zabrakło w obiegu monet fenigowych i markowych, a bicie monet zastępczych w prywatnych firmach stało się bardzo drogie i czasochłonne. Do produkcji drobnego pieniądza zastępczego użyto wówczas papieru. Jak się okazało w następnych latach, był to podstawowy surowiec do produkcji pieniądza zastępczego wszelkich nominałów. Decyzja o druku pieniędzy zastępczych Lęborka zapadła 15 listopada 1918 roku, a zatem wkrótce po ustaniu działań wojennych. Bony ukazały się w trzech nominałach – 5, 10 i 20 marek. Wydawanie pieniędzy zastępczych było w zasadzie zabronione, ale władze rejencji, świadome trudnej sytuacji na rynku pieniężnym, zwykle „patrzyły przez palce” na te praktyki. W celu zminimalizowania negatywnej reakcji władz zwierzchnich emitenci, w tym także magistrat Lęborka, pragnęli udowodnić, że podjęli wszelkie starania w celu wyeliminowania negatywnych skutków druku pieniądza zastępczego. Na beżowym poddruku, w który wkomponowano umieszczone w okręgach cyfrowe wartości nominałów oraz herb miasta, nadrukowano informację o emitencie oraz wyraźne cyfrowe oznaczenie nominału. Poniżej umieszczono uwagę, że bon straci ważność, jeżeli w ciągu miesiąca od publicznego ogłoszenia nie zostanie przedłożony do wykupu w głównej kasie miejskiej w Lęborku. Po lewej stronie bonu znalazła się informacja, że użytkownik ma do czynienia z wojennym pieniądzem zastępczym. Przy dolnej krawędzi umieszczono faksymile osób odpowiedzialnych za emisję, podpisy burmistrza i skarbnika miejskiego oraz numerację kolejną. Na stronie odwrotnej w poddruk wkomponowano dwukrotne słowne oznaczenie nominału oraz informację, że wykup tego pieniądza ciąży na władzach miasta. Wszystkie zawarte na bonie informacje podkreślały, że władze lokalne nie uzurpują sobie praw władz centralnych, emitując własny pieniądz na własne potrzeby. Wycofane i przechowane bony Lęborka zostały prawdopodobnie wczesną jesienią 1923 roku przedrukowane nowymi wartościami: 5 marek na 50 mld, 10 marek na 100 mld i 20 marek na 200 mld.

Mieszko Pawłowski