Zmartwychwstanie, Zstąpienie do Otchłani

Prezentowana ikona jest swoistym kalendarzem roku liturgicznego. Obrazuje ona najważniejsze święto chrześcijańskie Zmartwychwstania Pańskiego, ukazane po środku w scenie Zmartwychwstania Chrystusa i Zstąpienia do Otchłani. Wokół niego rozmieszczono przedstawienia wszystkich głównych świąt roku obchodzonych we wschodnim chrześcijaństwie. Ikonę taką nazywa się menologion od greckiego słowa oznaczającego miesiąc. Najpierw terminem „menologion” lub „menologium” zaczęto określać księgi używane w czasie nabożeństw, lektury klasztornej czy prywatnej, zawierające zbiory krótkich życiorysów świętych, homilii i tekstów zamieszczonych w porządku kalendarza liturgicznego na każdy dzień roku. Termin ten zaczęto także stosować do ikon kalendarzowych ilustrujących przez postacie świętych i święta poszczególne dnie w poszczególnych miesiącach roku liturgicznego. Aby prawidłowo odczytać kolejność świętowania na miesięcznych ikonach kalendarzowych należy stosować technikę czytania pisma i ksiąg przyjętą jeszcze w starożytnej Grecji – z góry w poziomych rzędach od lewej do prawej, kończąc w dolnym prawym narożniku. Ikona kalendarzowa może także obrazować najważniejsze święta całego roku liturgicznego w układzie zgodnym z chronologią wydarzeń Nowego Testamentu. We wschodnim chrześcijaństwie, tak jak w tradycji starotestamentalnej, rok liturgiczny rozpoczyna się we wrześniu. Pierwszym wielkim świętem roku jest Narodzenie Przeczystej Bogurodzicy obchodzone dnia 21 (8 września zgodnie z kalendarzem juliańskim), zobrazowane na prezentowanej ikonie w lewym górnym rogu. Dla lepszej orientacji ilustracje poszczególnych świąt zostały opatrzone identyfikującymi opisami cyrylickimi. Dalsze omówienie układu rocznych ikon kalendarzowych zamieszczono pod S.12823MŁ, S.12948MŁ, S.12949MŁ.
Teresa Bagińska-Żurawska https://orcid.org/0000-0002-9243-3967