Eleusa

Ikona przedstawia wizerunek Maryi z Dzieciątkiem Jezus. Cyrylicki podpis w kartuszu tytułuje ją jako Umilenije, co jest rosyjskim odpowiednikiem greckiego terminu „Eleusa”, czyli Miłosierna – jest to typ ikonograficzny ukazujący Matkę Bożą z Dzieciątkiem w sposób akcentujący ich czułą więź, poprzez pochylenie ku sobie twarzy obojga oraz zetknięcie policzkami.

Na ikonie Maryja łagodnym gestem przytula głowę Chrystusa. Dzieciątko ufnie garnie się do matki, otaczając jej szyję lewym ramieniem. Zarówno Matka Boża, jak i Chrystus mają duże, brązowe oczy o intensywnym, smutnym, wpatrzonym w dal spojrzeniu, które oznacza świadomość przyszłej męki Jezusa. Wąski nos i zaciśnięte usta obojga wskazują na wyzbycie się zmysłowości – świata doczesnego, bruzda na czole i szyi zaś – na mądrość i obecność Ducha Świętego. Ich szaty są bardzo ozdobne i ukazane precyzyjnie: czerwony maforion (welon) Maryi jest wykończony lamówką ze złotym ornamentem i pasem drogich kamieni, a jej suknia zebrana przy nadgarstku złotym mankietem, ozdobionym dwoma rzędami pereł i kamieniem. Bogactwo szat wskazuje na królewską godność Matki i Syna. Postacie Maryi i Dzieciątka są oddane niezwykle starannie, z użyciem głębokich, intensywnych barw, co daje wrażenie dostatku i dostojeństwa, niepozbawionych jednak ciepła. Kompozycja zawężona niemalże do głów wzmaga emocjonalny wyraz przedstawienia.

Po bokach, na polu ikony znajdują się wizerunki czwórki świętych. Po lewej stronie, w obramieniu naśladującym kształt cerkiewnej bani, na niebieskim tle ukazano archanioła Rafała. Trzyma on kulę, na której widnieje trzykrotnie powtórzona litera S (Święty, Święty, Święty). Pod nim widnieje postać św. Grzegorza – w szatach biskupich, trzymającego księgę. Po prawej stronie znajdują się dwie święte: wyżej w stroju mniszki – Eudokia, poniżej, z białym krzyżem w dłoni – Natalia.