Puchar zdobiony

Zrekonstruowane naczynie gliniane – pucharek zdobiony ornamentem dookolnych odcisków sznura, znaleziony na gruntach podszczecińskiej wsi Mierzyn (niem. Möhringen), trafiło do zbiorów Pomorskiego Muzeum Krajowego (Pommersches Landesmuseum) pod koniec 1938 lub w 1939 roku. Okolice tej miejscowości, położone w rejonie zróżnicowanych pod względem warunków naturalnych północnych stoków Wału Stobniańskiego, części Wzniesień Szczecińskich, były intensywnie zagospodarowane w młodszej epoce kamienia. Odkryto tutaj szereg pozostałości po osiedlach, pracowniach produkcji narzędzi krzemiennych, grobach, a także pojedyncze wyroby kamienne, które zasiliły zbiory muzealne w Szczecinie i Berlinie, a także były przechowywane w miejscowej szkole podstawowej.

Wiele znalezisk pochodzi z lat 1932–1941 i jest efektem działalności urodzonego na Pałukach Reinholda Richtera, nauczyciela historii i geografii, wicedyrektora jednej ze szkół ponadpodstawowych w Szczecin, związanego ze szczecińską oświatą od schyłku XIX wieku. W wieku emerytalnym zamieszkał w sąsiadujących z Mierzynem Gumieńcach, a także został wyznaczony przez konserwatora zabytków archeologicznych prowincji pomorskiej do pełnienia funkcji opiekuna zabytków archeologicznych w ówczesnym powiecie rędowskim (niem. Kreis Randow).

R. Richterowi udało się między innymi uratować zabytki z rozległego wyniesienia opadającego ku oczku polodowcowemu i mokradłom, zlokalizowanego przy północnej granicy Mierzyna. Uzyskawszy informacje, że w 1936 roku rozpoczęto tam roboty ziemne, przeprowadził w kolejnych latach poszukiwania z pomocą Martina Wasse’go, syna właściciela okolicznego gruntu, który miał też znaleziska wydobyte w 1936 roku, w tym pucharek z ornamentem sznurowym.

Naczynia takie są częstym elementem wyposażenia schyłkowoneolitycznych grobów społeczności kultury ceramiki sznurowej. W przypadku pucharka z Mierzyna nie ma jednak danych, które pozwoliłyby jednoznacznie określić go jako dar grobowy.

Krzysztof Kowalski