50 złotych - wzór

Zakończenie I wojny światowej i odzyskanie niepodległości po stu dwudziestu trzech latach niewoli w sposób w pełni zrozumiały wzbudziło uczucia patriotyczne wśród wszystkich warstw polskiego społeczeństwa. Znalazło to wyraz także w kwestii wyboru nazwy waluty odrodzonego państwa, na co wskazują proponowane wówczas nazwy – lech, sarmat, piast czy polon. Ostatecznie zwyciężyła najbardziej historycznie umotywowana nazwa złoty, co znalazło wyraz w tekście ustawy sejmowej W sprawie nazwy monety polskiej z 28 lutego 1919 roku. W tym samym roku podjęto działania mające na celu powołanie nowej instytucji emisyjnej, jaką w założeniu miał stać się Bank Polski. Miał on zastąpić Polską Krajową Kasę Pożyczkową, która powstała z inicjatywy władz niemieckich 5 grudnia 1916 roku. Jednym z kroków prowadzących do tego celu było utworzenie funduszu skarbu narodowego, który miał stanowić kapitał zakładowy Banku. Innym stała się emisja pierwszych banknotów złotowych odrodzonej Polski. Na banknotach tych w roli emitenta pojawiła się nazwa Bank Polski, który w rzeczywistości został powołany do życia znacznie później. Dopiero w 1924 roku pogarszająca się sytuacja gospodarcza zmusiła władze do podjęcia radykalnych działań. Jednym z nich była reforma walutowa wprowadzająca do obiegu walutę złotową w miejsce dotychczas obiegającej marki polskiej. Była to następująca po ponad pięciu latach realizacja postulatów z lutego 1919 roku. W ten sposób dopiero wówczas do obiegu trafiły banknoty, które od pięciu lat czekały w skrzyniach. Jednym z nich był banknot pięćdziesięciozłotowy. Tak jak pozostałe banknoty niższych nominałów został zaprojektowany we Francji przez nieznanych z imienia grafików z pracowni profesora Egène Gaspé. Na jego awersie znalazła się podobizna Tadeusza Kościuszki, tak jak na niemal wszystkich pozostałych nominałach. Jedynym wyjątkiem był banknot pięciozłotowy z wizerunkiem generała Józefa Poniatowskiego. Elementem wyróżniającym pięćdziesięciozłotówkę – podobnie jak banknot dwudziestozłotowy – była natomiast kolejność podpisów pracowników dyrekcji Banku Polskiego. W omawianych przypadkach z lewej strony znalazł się podpis Zygmunta Chamca, a z prawej Stanisława Karpińskiego. Na pozostałych nominałach było odwrotnie. Banknoty pięćdziesięciozłotowe wydrukowano w nakładzie 2 872 460 sztuk.

Leszek Poniewozik