Krucyfiks Kamieński - figura Chrystusa Ukrzyżowanego

Mianem krucyfiksu określa się krzyż w typie łacińskim z zawieszoną figurą Chrystusa Ukrzyżowanego. Ze względu na naczelne znaczenie krzyża wśród symboli chrześcijańskich krucyfiksy stanowią podstawowe wyposażenie kościołów. W średniowiecznych świątyniach, w formie monumentalnych dzieł były umieszczane wysoko na lektorium lub belce tęczowej przed przestrzenią ołtarzową.

W sztuce średniowiecznej wykształciły się dwa podstawowe typy krucyfiksów – heroiczny okresu romańskiego z przedstawieniem Chrystusa żywego, bez oznak męki i często w królewskiej koronie na głowie oraz gotycki, z naturalistycznym wizerunkiem umęczonego Zbawiciela w koronie cierniowej. Dzieło kamieńskie o niezwykle subtelnym i harmonijnym wyrazie plasuje się pomiędzy nimi. Chrystus z zamkniętymi oczami, którego idealizowane ciało o nieco wydłużonych proporcjach osuwa się, układając się w miękki esowaty kształt, ukazany jest w chwili konania, nie ma korony cierniowej, brakuje wyraźnych oznak męki. Piętno cierpienia zaznaczone jest jedynie przez brwi ściągnięte w bolesnym grymasie, co nie zakłóca jednak nastroju liryzmu i piękna w duchu filozofii scholastycznej XIII wieku.

Krucyfiks pochodzący z katedry w Kamieniu Pomorskim jest najbardziej okazałym i najcenniejszym wśród tego typu dzieł z rejonu pomorskiego. Reprezentuje cechy gotyku pełnego, wykształcone w obrębie plastyki wielkich katedr XIII wieku, które wraz z warsztatami wędrownych rzemieślników docierały z rejonów Nadrenii do głównych ośrodków sztuki europejskiej. Miękko i precyzyjnie ukształtowana forma w twardej, trudnej materii drewna dębowego świadczy o niezwykłych umiejętnościach rzeźbiarza, dorównujących mistrzom dekoracji rzeźbiarskiej katedry w Strasburgu, a także wyrafinowanym guście fundatora, obeznanego w trendach ówczesnej europejskiej sztuki dworskiej.

Kinga Krasnodębska