Krokodyl

Krokodyl nazywany jest w języku dogo-so ayo geu. Jest jednym z ważniejszych zwierząt opiekuńczych u Dogonów, których kult jest częścią kultu Binu, poświęconego pierwszemu mitycznemu przodkowi Binu Seru, który przybył na Ziemię na arce stworzonej przez Ammę – stwórcę wszechświata.

Wyjątkowy związek pomiędzy ludźmi a wybranym zwierzęciem ma swoje źródła w czasach mitycznych, a niekiedy w historycznych, które też już zdążyły obrosnąć legendami. Jedna z nich opowiada o powstaniu miasta Bandiagara. Jego założycielem był myśliwy Nangabanou Yoroboque Tembely pochodzący z wioski Gandakilema leżącej w pobliżu Sanghi, który pewnego razu opuścił rodzinną wioskę i udał się na polowanie. Zapuścił się daleko w busz, ale niczego nie upolował. Był spragniony, wycieńczony i rozczarowany. W pewnym momencie zauważył krokodyla i postanowił go upolować. Podążając jego tropem dotarł do strumienia, gdzie wreszcie mógł ugasić pragnienie i odzyskać siły. Zachował krokodyla przy życiu, bo był mu wdzięczny za ocalenie. Postanowił osiedlić się w okolicy strumienia, a krokodylowi za opiekę zawsze oddawał część upolowanego mięsa. Jeszcze w 1. połowie XX wieku w okolicach Bandiagary żyły krokodyle, które cieszyły się powszechnym szacunkiem. Ludzie, odwiedzając je przynosili w darze mięso, dokarmiali je też rzeźnicy. Wierzono, że zwierzęta te roztaczają nad miastem opiekę i sprowadzają deszcze. Zdarzało się czasami, że gady atakowały zwierzęta domowe, ale winą za to zawsze obarczano ludzi, którzy prowokują krokodyle, nie szanując ich i zakłócając im spokój.

Obecnie najbardziej popularnym miejscem, w którym żyją krokodyle jest wioska Amani. Dokarmianie żyjących tam zwierząt było jedną z atrakcji turystycznych jeszcze na początku tego wieku.

Ewa Prądzyńska