Wazon

Wilanowski wazon zawdzięcza swój niezwykły wygląd w dużej mierze materiałowi, z jakiego został wykonany – czarnemu, nieprzezroczystemu szkłu, nazywanemu „hialitem”. Nazwa inspirowana greckim słowem oznaczającym szkło („hyalos”) została mu nadana przez samego twórcę tej XIX-wiecznej nowinki technologicznej - Georga Franza Augusta Longuevala, hrabiego Buquoy (1781-1851). Był on matematykiem, fizykiem, chemikiem i filozofem, a także właścicielem kilku hut szkła. Dzięki swoim szerokim zainteresowaniom oraz eksperymentom uzyskał nową recepturę na masę szklaną o kolorze głębokiej czerni. Została ona wprowadzona do produkcji w 1817 roku. Dzięki swojemu niezwykłemu kolorowi wyroby z niej, takie jak filiżanki, flakoniki, wazony, pojemniki na herbatę czy świeczniki szybko stały się towarem modnym i pożądanym. Moda na hiality trwała jednak stosunkowo krótko – mniej więcej do końca lat 40. XIX wieku, później ustąpiły one miejsca innym wyrobom szklarskim (głównie szkłom barwionym w masie na inne kolory), choć wciąż pojawiały się na rynku.

Wygląd tego materiału, upodobniający przedmioty z niego wykonane do laki sprawił, że szybko zaczęto je dekorować motywami inspirowanymi sztuką dalekowschodnią, pojawiającymi się w sztuce europejskiej już od XVII wieku. Dekoracja na wilanowskim wazonie jest wśród wyrobów hialitowych dosyć rzadka – na wielu polach oddzielonych od siebie wijącymi się konarami przedstawiono postacie Chińczyków zajętych rozmaitymi czynnościami, niewielkie pawilony, rośliny i wazony z kwiatami. Część elementów została wykonana w technice złocenia, ale wiele z nich wysrebrzono (m.in. partie ciała postaci) uzyskując w ten sposób interesujący efekt kolorystyczny. Ponadto niektóre z powierzchni złoconych wypolerowano, inne pozostawiono matowe – uzyskując dzięki temu dodatkowy rysunek w miejscach złoceń i podkreślając ich wyjątkową urodę.

W kolekcji wilanowskiej znajduje się także wazon do pary (Wil.99) o nieco innym kształcie i wymiarach, ozdobiony motywami o bardzo podobnym układzie.

Hasła słownika terminów kontekstowych: chinoiserie, pawilon, rośliny, Chińczyk