Koronacja Matki Boskiej (z feretronu)

Postać Matki Boskiej to najczęstsze przedstawienie w sztuce chrześcijańskiej, pojawiające się od III wieku. Początkowo Maria występowała w scenach związanych z Jezusem, po soborze efeskim w 431 roku zaznaczył się wzrost jej kultu, tym samym pojawiło się więcej przedstawień samodzielnych. Z czasem zaczęły występować też cykle maryjne – sceny z życia Marii oparte na ewangeliach i apokryfach; między innymi: Narodziny Marii, Nauczanie Marii, Wstąpienie Marii do świątyni jerozolimskiej, Zaślubiny, Zwiastowanie, Nawiedzenie, Narodzenie Dzieciątka, Pietà, Zaśnięcie, Wniebowzięcie, Koronacja.

Korona jest atrybutem Maryi – królowej niebios od pierwszych przedstawień. Scena koronacji, w której Matka Boska jest koronowana przez Chrystusa lub Trójcę Świętą (patrz: E/5971/ML), występuje w sztuce od XIII wieku. W średniowieczu uważano ją za najważniejszy temat maryjnych przedstawień gloryfikujących. Początkowo Maryja tronowała obok swojego syna i z pokorą schylała ku niemu głowę. Od XIV wieku klęczy przed Jezusem. W ten sposób podkreślano jej rolę orędowniczki ludzkości. W późniejszych czasach przedstawiano zaś frontalnie na tronie z chmur, pomiędzy Synem Bożym po jej prawej stronie i Bogiem Ojcem po lewej, którzy wspólnie ją koronują. Nad koroną unosiła się gołębica Ducha Świętego. Od późnego średniowiecza przedstawienie koronowania Maryi łączono czasem z przyjęciem jej do nieba. Scena wniebowzięcia w sztuce baroku przyćmiła scenę koronacji i stała się przedstawieniem pierwszoplanowym. Na obrazach ukazywano wówczas unoszącą się Maryję zabieraną do nieba, na którą w sferze niebieskiej oczekuje Trójca Święta oraz aniołowie trzymający koronę.

Jednak temat ukoronowania Matki Boskiej miał malarskich miłośników. Na przykład hiszpański malarz pochodzenia greckiego Dominikos Theotokopulos, znany jako El Greco, na zamówienia stworzył cztery wersje tej sceny. Malowali go także malarze nieprofesjonalni, a ich przedstawienia miały równie mocny przekaz emocjonalny i symboliczny, co można sądzić między innymi po kolorze szat postaci, które wskazywały kolejno: czerwona purpura Chrystusa – męczeństwo, niebieski błękit Maryi – wieczność, złoto Boga Ojca – boskość.