Akt męski

Piękno i harmonia to słowa, które określają istotę klasycznego dzieła sztuki. Rafał Hadziewicz – akademik ukształtowany w duchu neoklasycyzmu, był w swojej twórczości wierny tej wykładni. Uzdolniony autor obrazów religijnych i portretów, zapatrzony w wielkich malarzy włoskiego renesansu – Rafaela, Domenichina, Veronese’a, i współczesnych mu neoklasycznych rzeźbiarzy: Canovę i Thorvaldsena, był też znakomitym rysownikiem. Podzielał poglądy na sztukę swych mistrzów, także ten mówiący, że rysunek jest podstawą dzieła malarskiego. W okresie odrodzenia klasycznego to przekonanie uznano za istotną regułę kanonu akademickiego. Sam Hadziewicz stosował ją zarówno w twórczości, jak i pracy dydaktycznej. Przez dwadzieścia lat uczył w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych, do jej zamknięcia po powstaniu styczniowym. Wprowadził swoje metody: uczniowie najpierw studiowali rysunek, kopiując kształty antycznych posągów, później dopiero pracowali z modelem. Na zajęciach z historii sztuki wpajał studentom szacunek i pokorę dla tradycji i osiągnięć wielkich artystów. Gerson wspominał, że profesor często mawiał: „Wobec Rafaela czymże jesteśmy, Pigmeje”.

W trakcie nauki w Królewskim Uniwersytecie w Warszawie Hadziewicz, jako wyróżniający się talentem i pilnością student, otrzymał stypendium zagraniczne do „wydoskonalania się w sztuce”. Komisja oceniająca zobligowała młodego adepta do tego, iż: „Zwiedzać będzie ciągle galerye, muzea antyków i prywatne kolekcye obrazów, notując spostrzeżenia swoje i robiąc z celniejszych obrazów małe szkice”. Przebywając w Dreźnie, Paryżu, Rzymie, Genui, Parmie, Neapolu, Wenecji, stypendysta sumiennie wypełniał obowiązki. Wykonał setki rysunków, głównie z rzeźb i reliefów antycznych oraz kopie postaci, fragmentów kompozycji z dzieł włoskich.

Podczas pobytu we Włoszech, między 1831 a 1834 rokiem, powstało Studium aktu męskiego. Do rysunku najpewniej pozował żywy model ustawiony w pozie wyrażającej smutek i zamyślenie. Przedstawienie siedzącego mężczyzny cechuje się doskonałymi proporcjami, znajomością anatomii, mocnym, światłocieniowym modelunkiem oddającym trójwymiarowość form. Ukazuje piękno ciała odznaczające się doskonałością budowy. Niemal identyczne ujęcie postaci zostało powtórzone w znacznie późniejszym rysunku z lat 70.

Bożena Kasperowicz