Untitled (Spain) | bez tytułu (Hiszpania)

Fotografia cyfrowa „Untitled, Spain” (bez tytułu, Hiszpania) z 2005 roku, dzieło szwedzkiego artysty Pera Hüttnera (ur. 1967), trafiła do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie po indywidulanej wystawie artysty pt. tundro zorganizowanej tu w 2006 roku. Kluczowym elementem tej prezentacji był cykl inscenizowanych zdjęć, w którym Hüttner w metaforyczny sposób odwoływał się do bolesnych wspomnień związanych z przedwczesną, tragiczną śmiercią swojego ojca. Świadome przepracowanie tak traumatyzującego doświadczenia i pełne przeżycie żałoby w przypadku zaledwie czteroletniego dziecka, w momencie dokonywania się tych zdarzeń nie było możliwe. Wiele lat później powstał cykl nietytułowanych fotografii wykonywanych w różnych miejscach na świecie, w trakcie artystycznych podróży Hüttnera, poprzez które artysta w symboliczny sposób, aranżując fikcyjne miejsca pamięci, powraca do doświadczenia utraty w wyniku dramatycznej śmierci bliskiej osoby. Realizacja Hüttnera dotyka jednego z najbardziej wrażliwych aspektów psychiki ludzkiej – radzenia sobie z utratą. Współczesna kultura skraca i tłumi żałobę, marginalizuje śmierć i afirmuje wyabstrahowane z niej życie. Począwszy od Zygmunta Freuda, który wraz z opublikowaniem „Żałoby i melancholii” wprowadził do psychoanalitycznych rozważań pojęcie „pracy żałoby”, w zgodnej opinii psychologów i psychoanalityków „przepracowanie” żałoby jest warunkiem powrotu do psychicznej równowagi. W swoich pracach Hüttner wizualizuje ten skomplikowany i trudny proces. Fotografia Hüttnera powstała w okresie, w którym artysta, jak pisze w jednym z autorskich komentarzy, skupiał się w głównej mierze na wrażliwości i kruchości ludzkiego ciała, które w kluczowych momentach życia doświadcza skrajnych emocjonalnych i fizycznych stanów – radości, rozkoszy, cierpienia i przemocy.

Magdalena Lewoc