Grzechotka wielkanocna

Grzechotka została wykonana ręcznie z drewna lipowego. Jej twórca jest nieznany, jak i dokładne miejsce pochodzenia (obiekt trafił do Muzeum w pierwszych latach jego istnienia, w wyniku działań wojennych jego karta inwentarzowa się nie zachowała). Składa się z dwóch deseczek – o długości 24 cm i szerokości 6,5 cm, których jeden z końców jest zaokrąglony. W deseczkach znajdują się po trzy otwory. W dwóch kwadratowych są umieszczone drewienka podtrzymujące cienką deszczułkę dotykającą trybów, które są wyryte na rączce o długości 12 cm, umieszczonej w trzecim okrągłym otworze deseczek. Rączka z trybami jest ruchoma i, gdy się nią obraca, deseczka oparta o tryby, przeskakując z jednego trybu na drugi, wydaje grzechot.

Rekwizyt ten był wykorzystywany tylko raz do roku, w Wielki Czwartek, kiedy na wsiach Lubelszczyzny i całej Polski „zawiązywano” dzwony kościelne, czyli zakazywano ich używania, aż do rezurekcji. Czyniono tak na znak żałoby, która obowiązywała wiernych w tych dniach na pamiątkę śmierci Jezusa Chrystusa. W przeszłości na wsiach wierzono, że dźwięk dzwonów ochraniał mieszkańców przed nieszczęściami i złymi mocami. Wzywał na Anioł Pański, ustalając rytm dnia, ogłaszał czas nabożeństw, informował o śmierci, a także zagrożeniach, jakie nawiedzały wieś, czyli pożarze lub powodzi. Kiedy milkły dzwony i mieszkańcy pozostawali bez ich opieki, ciszę przerywał dźwięk kołatek, z którymi chłopcy biegali po wsi, aby odstraszyć wszelkie zagrożenia.