Antaba w kształcie głowy lwa

Rozbudowane w formie, dekoracyjne antaby typowe dla kultury średniowiecza umieszczane były na drzwiach kościołów. Pełniły funkcję dekoracyjną i symboliczną. Najczęściej przybierały formę nawiązującą do wizerunku lwa, trzymającego ruchomą obręcz w otwartej paszczy. Zgodnie z symboliką chrześcijańską głowa lwa może odnosić się do zła, szatana ujarzmionego u progu Domu Bożego. Jednak obramienie wyróżniające antabę wśród innych znanych średniowiecznych przykładów odmienia symbolikę zwierzęcego wizerunku. Utworzone z winnej latorośli medaliony zawierają przedstawienia odnoszące się do dzieła zbawienia. Wizerunkom Chrystusa, ukazanego na krzyżu w dolnym medalionie i triumfującego na tronie jako Maiestas Domini na szczycie antaby, towarzyszą przedstawienia starotestamentowych proroków przepowiadających przyjście Chrystusa oraz symbole ewangelistów, autorów historii zbawienia ujętej w Nowym Testamencie, które przypominają również o jego ponownym przyjściu jako Sędzia Świata. W tym kontekście symbol lwa umieszczony na wejściu do kościoła uosabia samego Chrystusa, stając się alegorią bramy do Królestwa Niebieskiego.

Antaba niegdyś zdobiła drzwi portalu zachodniego okazałej kolegiaty w Kołobrzegu (obecnie bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny). Jej kompozycja nawiązuje do antab ze Szczecina ufundowanych przez Barnima III i z ratusza w Lubece. Te wyjątkowe dzieła wiązane są z twórczością Jana Apengetera, mistrza działającego w wielu ośrodkach nadbałtyckich w 1. połowie XIV wieku.

Antaba kołobrzeska prezentowana jest na wystawie stałej Misterium Światła. Sztuka średniowieczna na Pomorzu.

Kinga Krasnodębska