Medal Zasłużonym na Polu Chwały

Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” był jednym z pierwszych odznaczeń wojennych w Polsce Ludowej, niemającym przedwojennych korzeni. Został ustanowiony rozkazem dowódcy 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki generała brygady Zygmunta Berlinga (1896–1980) około przełomu października i listopada 1943 roku.

Jako pierwsi otrzymali go uczestnicy bitwy pod Lenino, podczas obchodów Święta Niepodległości 14 listopada 1943 roku. Następnie, Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego dekretem z 22 grudnia 1944 roku ustanowił je odznaczeniem wojskowym w trzech stopniach. Stopień złoty przyznawano tym, którzy w walce przejawili znaczące bohaterstwo bądź wykazali się wybitnymi czynami męstwa i odwagi. Wersją srebrną uhonorowywani byli ci, którzy przyczynili się do pomyślnego wykonania zadań swoich jednostek. Medalem brązowym nagradzano wykonujących dzielnie i wzorowo polecone zadania, bądź przejawiających śmiałość mogącą służyć przykładem dla drugich.

Oznaka medalu występuje w dwóch rodzajach. Pierwotna wersja, wykonana w moskiewskiej mennicy państwowej, na awersie miała Order Virtuti Militari z ukoronowanym orłem na tle polskiej i radzieckiej flagi, a na rewersie odwołanie do w bitwy pod Lenino (12–13 października 1943). Na kolejnym wzorze, produkowanym od 1945 roku w Warszawie, orzeł na wizerunku Orderu Virtuti Militari korony już nie miał, znikły także skrzyżowane flagi państwowe w tle, a napis na rewersie odnosił się do roku 1944. Uchwała Rady Państwa z 6 stycznia 1977 roku sankcjonowała obie wersje. 

Po zakończeniu drugiej wojny światowej medal nadawany był przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej a następnie przez Radę Państwa. Z dniem 23 grudnia 1992 roku nadawanie medalu uznano za zakończone.

Anna Lew-Machniak