Pas łańcuchowy

Żelazny pas łańcuchowy jest złożony z 13 płaskich migdałowatych ogniw wykonanych z blachy żelaznej, z końcami zagiętymi do środka. Sześć takich ogniw tworzy dodatkową, pojedynczą odnogę pasa. Okazałe pasy tego typu, tj. o konstrukcji segmentowej, należą do rzadkości na Pomorzu Zachodnim w okres przedrzymskim, w III–II wieku p.n.e. Podobne pasy skonstruowane z masywnych metalowych ogniw znane są na terenach północnych Niemiec, dlatego nazywane są „holsztyńskimi”. Pasy te są jednym z wyrobów charakterystycznych dla kultury jastorfskiej. Ludność tej kultury zajmowała w ostatnich wiekach przed naszą erą północne Niemcy, południową Skandynawię oraz zachodnią część Pomorza Zachodniego. Jej nazwa pochodzi od stanowiska archeologicznego w miejscowości Jastorf w Dolnej Saksonii. Prezentowany pas łańcuchowy znaleziono prawdopodobnie w grobie ciałopalnym popielnicowym w obstawie kamiennej, na cmentarzysku kultury jastorfskiej w Wąwelnicy, pow. policki. Jest to typowy sposób chowania zmarłych w kulturze jastorfskiej, bowiem ludność ta praktykowała wyłącznie kremację zwłok. Grób miał zawierać, oprócz żelaznego pasa łańcuchowego i popielnicy, zapinkę z brązu, pięć bransolet żelaznych oraz zausznicę tzw. „żaglowatą” z brązu – kolejny przedmiot właściwy kulturze jastorfskiej. Cmentarzysko w Wąwelnicy odkryto przypadkowo w 1888 roku w trakcie pozyskiwania kamieni. Łącznie przebadano około 20 grobów określonych jako pochówki popielnicowe z resztkami stosu pogrzebowego, w obstawach kamiennych. Część popielnic uległa zniszczeniu w trakcie nieumiejętnie prowadzonej amatorskiej eksploracji obiektów. Nie sposób też obecnie jednoznacznie przyporządkować ocalałe z Wąwelnicy elementy wyposażenia do konkretnych zespołów grobowych.

Bartłomiej Rogalski