Plan von Stettin und Umgegend | Plan Szczecina i okolic

Jednym z istotnych elementów przyczyniających się do rozwoju miasta jest jego włączenie do lokalnej i ogólnokrajowej sieci komunikacyjnej. W XIX wieku coraz większą popularność zyskiwał transport kolejowy, dzięki któremu można było szybko i bezpiecznie przemieszczać się w obrębie danej aglomeracji, ale także na dłuższych dystansach. Kolej zrewolucjonizowała transport lądowy zapewniając masowy ruch pasażerski, jak i towarowy. 

Włączenie Szczecina do sieci komunikacji kolejowej podniosło atrakcyjność miasta i jego konkurencyjność wobec innych ośrodków miejskich. Choć poprowadzenie torów i wybudowanie dworca w zaplanowanej lokalizacji wymagało przekształceń przestrzennych, to pierwszy pociąg odjechał trasą łączącą Berlin ze Szczecinem już w 1843 roku.  Z czasem także linie kolejowe zaczęły łączyć ze sobą poszczególne dzielnice miasta. W 1983 roku Królewska Dyrekcja Kolei Żelaznych w Berlinie opracowała projekt wydłużenia połączenia kolejowego w kierunku północnym aż do Polic. Budowę linii obwodowej Szczecin Główny – Jasienica przeprowadzono jednak dopiero w latach 1896 – 1898. Po 1898 roku linię zaczęto rozwijać o nowe bocznice kolejowe przy zakładach przemysłowych rozlokowanych wzdłuż Odry. 

Prezentowany kolorowy plan Szczecina z 1894 roku ukazuje planowaną jednotorową linię kolejową otaczającą miasto od zachodu a biegnącą w kierunku północnym oraz jej przedłużenie przez Łasztownię (Lastadie) i Dąbie (Altdamm), wraz z zaznaczeniem dzielnic wchodzących w skład aglomeracji, rzekę Odrę z jej dwoma odnogami: Duńczycą i Parnicą. Mapa obrazuje również ówczesny kierunek rozbudowy śródmieścia – wypełnienie części zachodniej miasta wielorodzinną zabudową w postaci kamienic. Na Łasztowni zaś widoczne są jeszcze zarysy dawnych fortów, ale dodano już także projekt przyszłego portu wolnocłowego.

Małgorzata Peszko