Topór kamienny

Asymetryczny topór kamienny ze skośnym obuchem podarował do gromadzonych w Szczecinie zbiorów archeologicznych Prowincjonalnego Muzeum Starożytności Pomorskich (Provinzialmuseum Pommerscher Altertümer; po 1934 roku Pommersches Landesmuseum) w 1932 roku prof. oświaty Emil Wille (1847–1937), nauczyciel gimnazjalny, historyk i opiekun zabytków archeologicznych w ówczesnym powiecie szczecineckim. Otrzymał go od nauczyciela Kaddatza, który wydobył go ze starego muru kościoła wiejskiego w miejscowości Ostroróg (niem. Scharpenort). Pierwotnie, według danych uzyskanych od E. Wille`go, znalezisko to przypisano do położonej po sąsiedzku miejscowości Jeziorna (niem. Flacksee).

Jeszcze w tym samym roku w ilustrowanym miesięczniku „Unser Pommerland” topór został opublikowany w artykule poświęconym pradziejom Ziemi Drahimskiej. Autor, dr Otto Kunkel, dyrektor muzeum szczecińskiego i pomorski konserwator zabytków archeologicznych, zwrócił uwagę, że jest to zapewne odkrycie z okolicznych pól, które nieprzypadkowo znalazło się w murze kościelnym. Sądził również, że taki zabieg mógł być motywowany przesądnym traktowaniem przedmiotów wykonanych przed wiekami. Sam przedmiot opisał jako narzędzie rolnicze, tzw. krój – ostrze, które było mocowane do radła. Według O. Kunkela przedmiot ten ma także cechy wykraczające poza funkcje utylitarne, związane ze sferą wierzeń lub znakowaniem własności. Świadczyć ma o tym obecność kolistego znaku – śladu po zaczątkowym wierceniu, wykonanym kościanym wiertłem rurkowym, widoczny obok przewierconego otworu.

Wytwory kamienne takie, jak znalezisko z Ostrorogu są rozwinięciem formy tzw. motyk w kształcie kopyta szewskiego, narzędzi przypominających prawidła szewskie. W odróżnieniu od nich mają otwór przewiercony równolegle do ostrza, ale ułożone na wąskim boku przybierają wygląd takich motyk. Są to charakterystyczne narzędzia najstarszych społeczności rolniczych z kręgu kultur z ceramiką wstęgową.

Krzysztof Kowalski