Henryk Lubomirski jako Amor

Henryk Lubomirski (1777 - 1850) był synem Józefa, kasztelana kijowskiego, i Ludwiki z Sosnowskich. Od około 1783 r. wychowywała go księżna Izabela z Czartoryskich Lubomirska, wdowa po Stanisławie Lubomirskim spokrewnionym z ojcem Henryka, właścicielka zamku w Łańcucie. Księżna miała cztery córki, ale nie darzyła ich uczuciem. Nie mając syna, oczarowana niezwykłą urodą Henryka, pragnęła go wychować i uczynić swoim spadkobiercą. Jako dziecko towarzyszył on księżnie w jej podróżach po Europie, m.in. do Włoch w 1785 r. W Rzymie, na zlecenie księżnej Izabeli Lubomirskiej został sportretowany przez malarkę Angelikę Kauffman oraz Antonia Canovę (1757 - 182) najwybitniejszego rzeźbiarza włoskiego okresu neoklasycyzmu. Wyrzeźbiony przez Canovę w latach 1786 - 1788 marmurowy posąg Henryka Lubomirskiego przedstawia go jako Amora, boga miłości. Nagi chłopiec stojący w kontrapoście trzyma w ręku łuk wsparty o pień drzewa. Do pnia przywiązany jest wstęgą kołczan ze strzałami. Głowa Henryka wymodelowana została z natury, ma charakter portretowy. Ukazana jest w zwrocie w lewo. Twarz jest owalna, o wyrazistych rysach, z dużymi oczami, wąskim nosem i pełnymi, rozchylonymi ustami. Zwracają uwagę włosy Henryka. Silnie skręcone, wijące się bujne pukle włosów piętrzą się nad czołem, luźniejsze opadają na kark. Sama figura Henryka jest idealizowana w duchu klasycystycznym, ukazuje go nie jako dziecko, ale jako młodzieńca o pięknym ciele. Posąg ustawiony jest na cokole w formie cylindrycznego ołtarza antycznego, ozdobionym symetryczną kompozycją przedstawiającą girlandy z gałązek lauru i kwiatów, podtrzymywane w dziobach przez orły o rozpostartych skrzydłach. Nad obu girlandami wyobrażony jest mały motyl. Posąg Henryka Lubomirskiego jako Amora ustawiony został w zamku w Łańcucie w Salonie Kolumnowym zaprojektowanym przez wybitnego architekta Szymona Bogumiła Zuga, usytuowanym na pierwszym piętrze – piano nobile, w reprezentacyjnej części zamku. Salon ten, o klasycystycznym wystroju, został specjalnie urządzony dla posągu Amora ustawionego na cokole w kształcie antycznego ołtarza. Posąg stanął na osi sali, w jej części wydzielonej kolumnadą z czterech par stiukowych kolumn jońskich, kojarzącą się ze świątynią antyczną. Tło rzeźby stanowił kominek z lustrem i rozpięta po jego bokach tkanina chińska z XVIII w. ilustrująca wschodnią opowieść o cudownym ptaku Feng, któremu składają hołd wszystkie inne ptaki.

Barbara Trojnar