Ciosak odłupkowy

Ciosak odłupkowy odkryto wraz z innymi wyrobami z epoki kamienia w trakcie badań wykopaliskowych na wczesnośredniowiecznym grodzisku w Łobzie, pow. łobeski. Został wykonany z krzemienia kredowego, prawdopodobnie lokalnego. Oryginalnie miał barwę jasnoszarą, jednak z czasem, w efekcie zalegania w osadach o dużej zawartości związków żelaza, pokrył się pomarańczową patyną. Półsurowcem do produkcji ciosaka był dosyć duży i masywny odłupek, odpad z produkcji innego narzędzia, albo intencjonalnie odbity od rdzenia. Podstawową techniką użytą do kształtowania narzędzia było bezpośrednie uderzanie miękkim tłukiem. Na podstawie badań eksperymentalnych wydaje się możliwe, że użyto tłuka organicznego, np. z poroża jelenia. Uwagę zwraca bardzo precyzyjne wykonanie ostrza, uformowanego tylko trzema odbiciami. Krawędź ciosaka jest jednocześnie i bardzo ostra i odporna na zniszczenia, zaś sposób zaplanowania i wykonania całej operacji sugerują bardzo wysoki poziom wiedzy i umiejętności wytwórcy. Mezolityczne ciosaki były narzędziami używanymi głównie do obróbki drewna i poroża. Stanowiły części pracujące tzw. narzędzi kompozytowych, złożonych z elementów wykonanych z różnych surowców. W zależności od potrzeb można było wymieniać część pracującą lub oprawkę i komponować narzędzia dostosowane do wykonywanej pracy. Wielofunkcyjność miała także duże znaczenie z punktu widzenia prowadzących koczowniczy tryb życia łowców-zbieraczy, ponieważ pozwalała zaoszczędzić trudno dostępne surowce (np. krzemień wysokiej jakości) oraz liczbę i masę przenoszonego sprzętu.

Michał Adamczyk