Motyka

Motyka wykonana z poroża jelenia szlachetnego została znaleziona w nieznanych okolicznościach Szczecinie, w Zatoce Łęcznej Jeziora Dąbie w 1943 roku. Ze względu na brak zachowanej róży, części poroża przy czaszce, nie można ustalić, czy motykę wykonano ze zrzutki, czy też z poroża osobnika upolowanego. Wiadomo natomiast, że powstała ze środka tyki poprzez jej nacięcie i odłamanie potrzebnej części. Następnie za pomocą wiertarki łukowej przewiercono otwór i uformowano ostrze. Otwór na osadzenie trzonka nawiercano z dwóch stron, dlatego jest lekko asymetryczny. Różne średnice otworów po dwóch stronach zabytku sugerują również użycie dwóch różnych wierteł. Na narzędziu zachowały się liczne ślady użytkowania, głównie bardzo intensywne zagładzenia, a także wyłamania powierzchni widoczne na ostrzu i bezpośrednio przy nim. Na obuchu motyki widoczne są dodatkowo pęknięcia, co pozwala przypuszczać, że używana była także w charakterze młotka. Na powierzchni zachowały się także ślady świadczące o wielokrotnych naprawach narzędziami krzemiennymi. Mezolityczne motyki z poroża, wbrew swojej nazwie, używane były nie tylko do kopania, ale także do innych prac. Były to uniwersalne narzędzia stosowane jako kilofy i kopaczki, piki do wybijania przerębli w lodzie, ciosły i siekiery do obróbki drewna, tasaki do dzielenia tusz zwierzęcych, czy młotki do rozbijania kości oraz wbijania drewnianych kołków. Wszystkie te czynności zostawiały na narzędziach charakterystyczne ślady, które dziś można obserwować pod mikroskopem. Sam termin „motyka” odnosi się głównie do umiejscowienia ostrza względem otworu na trzonek (poprzecznie w przypadku motyk, równolegle w przypadku siekier), nie zaś do funkcji narzędzia.

Michał Adamczyk