Forma odlewnicza

Znaleziska archeologiczne form odlewniczych, tygielków, dysz odlewniczych i bryłek surowca poświadczają obróbkę metali kolorowych. Formy wielokrotnego użytku wykonane z gliny lub miękkich surowców skalnych (piaskowca, czy steatytu, zwanego też kamieniem mydlanym lub słonińcem) służyły do wykonywania seryjnych odlewów małych przedmiotów, najczęściej ozdób. Z badań archeologicznych w Szczecinie znana jest na przykład kamienna forma z zachowanym półfabrykatem kabłączka skroniowego. W jednodzielnej formie odkrytej na cmentarzysku w miejscowości Laska na wyspie Wolin odlewane były ozdoby z motywami florystycznymi.

Wykonanie pożądanego przedmiotu rozpoczynano od wyrzeźbienia matrycy w płytce lub bryłce skalnej. Płynny metal rozgrzany w tygielku odlewniczym był przenoszony znad ogniska za pomocą szczypiec odlewniczych i wlewany do formy. Po zastygnięciu odlany przedmiot musiał być poddany obróbce końcowej – usunięciu nadlewów, szwów odlewniczych, oczyszczeniu i wypolerowaniu. Odlewnictwo jest jedną z najstarszych metod obróbki metali nieżelaznych, znaną od tysiącleci, czyli od epoki brązu, która na terenach Polski rozpoczęła się około 1700 roku p.n.e. 

Anna Bogumiła Kowalska