Bernardyni

Teka Lublin należy do dojrzałych dzieł graficznych Leona Wyczółkowskiego (1852–1936), który grafice poświęcił ponad trzydzieści lat działalności artystycznej, zarzucając na jej rzecz malarstwo olejne. Graficznym medium zainteresował się około roku 1900. Już jako dojrzały, uznany artysta zaczął analizować możliwości techniczne między innymi akwaforty, akwatinty, algrafii, fluoroforty i przede wszystkim litografii. Dzięki zbliżonym efektom odbitki litograficznej do rysunku i malarstwa oraz możliwościom eksperymentowania, które najbardziej odpowiadały preferencjom i temperamentowi Wyczółkowskiego, litografia stała się ulubioną techniką artysty. Cykle prac graficznych publikował w niskonakładowych tekach poświęconych pejzażowi oraz architekturze polskich miast. W panoramicznych miejskich widokach, ujęciach zabytkowych budowli i odtwarzanych z pietyzmem detalach architektonicznych łączył umiejętność dokumentacyjną z niezwykłą pasją indywidualnego odczuwania architektury. Teka Lublin to jeden z najpiękniejszych portretów graficznych miasta, który artysta uzupełnił trzema planszami niezwiązanymi z architekturą. Należą do nich widoki drzew: dwie wersje Sosenek i Stara Lipa w Piotrawinie. Wyczółkowski przygotował rysunkowe szkice podczas pobytu w Lublinie w 1918 roku. Złożoną z siedemnastu plansz autolitograficznych tekę wydano rok później w Krakowie w dwudziestu egzemplarzach. Po wydrukowaniu założonego przez artystę nakładu kamienie litograficzne zostały zniszczone, co w przypadku Wyczółkowskiego było częstą praktyką i nadawało jego odbitkom unikatowy charakter. W planszy numer 6, precyzyjnie odwzorowującej wcześniejszy ołówkowy szkic przedstawiający fragment kościoła i klasztoru Bernardynów, Wyczółkowski posłużył się zaskakującym kadrowaniem kompozycji, które zdradza charakterystyczne dla dojrzałej twórczości graficznej rozmiłowanie w detalu architektonicznym. Uwagę artysty przykuła przede wszystkim struktura barokowych szczytów klasztoru w formie zamkniętych półkoliście wnęk, pilastrów i wolutowych spływów, które nakreślił precyzyjną, ujawniającą detal kreską. Giętkość linii współistnieje z szerokimi pociągnięciami kredki w opracowanych światłocieniowo płaszczyznach ścian, nadając kompozycji malarski charakter mimo braku użycia koloru.

Anna Hałata