Postać przodka

Nommo są najważniejszymi bóstwami w mitologii Dogonów. W tradycji ustnej mieszkańców Masywu Bandiagara istnieje wiele opowieści o udziale Nommo w powstaniu pierwszych ludzi. Według jednej z wersji Nommo pomagali bogu Ammie stworzyć pierwszych ludzi i zadbali o to, aby byli obdarzeni podwójną duszą będącą symbolem doskonałości. W innym micie pierwsi antenaci narodzili się ze szczątków Nommo, złożonego w ofierze przez Ammę w celu oczyszczenia Wszechświata skalanego kazirodczym czynem Yurugu (Ogo). Z jego głowy rzuconej na wschód powstał Binu Seru, z penisa, który wylądował na zachodzie narodził się Amma Seru, z kolei pierś ciśnięta przez stwórcę Ammę na południe dała początek Dyungo Seru, a z brzucha rzuconego w kierunku północnym wyłonił się Lebe Seru.

Dogonowie zawdzięczają Nommo wszystkie swoje umiejętności, wiedzę na temat uprawy ziemi, wykonywania przedmiotów niezbędnych do normalnego funkcjonowania, mowę, instytucje. Jednak Nommo nie są bóstwami dobrotliwymi, mają bowiem dwoistą naturę i równie często niszczą, szkodzą i zabijają ludzi, szczególnie tych, którzy sprzeniewierzają się zasadom tradycyjnej religii. Najlepszym przykładem tej dwoistości są Yurugu i O Nommo.

Figurka przedstawia postać mężczyzny ze skręconymi nogami. Według interpretacji pozyskanej od właściciela, jest to odwzorowanie wizerunku Nommo, istoty mającej cechy ludzi, węży oraz ryb i w związku z tym trudności w poruszaniu się. Można też spotkać się z wyjaśnieniami, że jest to wizerunek mitycznego przodka uchwyconego w momencie przeistaczania się w węża lub obraz ruchu wirującego, którym Amma powołał świat do życia.

Ewa Prądzyńska