Pudło ślubne, Spanschachtel

Pudło ślubne (Spanschachtel) to jeden z prezentów dla panny młodej w dziewiętnastowiecznej wsi pomorskiej. W tradycyjnej kulturze ludowej podstawowym darem ślubnym była ziemia orna, łąka, las, a czasem miejsce pod budowę domu lub dom, albo udziały w młynie, tartaku, foluszu itp. Darem ślubnym było wszystko to, co miało zapewnić rodzinie stały i stosunkowo pewny dochód, dający utrzymanie nowo powstającej rodzinie. Dary te nowożeńcy otrzymywali od rodziców, czasami także od dziadków, w bardzo wyjątkowych przypadkach od innych osób. Co i ile otrzyma syn lub córka było ustalane na tzw. zmówinach (inaczej swatach, dziewosłębach, śwadźbie). Rozmowy te, często trudne i impulsywne, prowadził swat lub swacha, osoba reprezentująca rodzinę kawalera starającego się o pannę. Musiała być dobrym i spokojnym negocjatorem, odznaczać się taktem, ale też sprytem. Osoby o takich cechach były szanowane w społeczności wiejskiej. Zaproszeni na wesele goście nie przynosili prezentów dla młodej pary. Udział w obrzędzie weselnym był społecznym poświadczeniem faktu zawiązania nowej rodziny i aktem wzajemnej wymiany darów we wspólnocie wioskowej (wzajemne uczestnictwo w weselach).

Owalne pudło ślubne składające się z głębokiej skrzyneczki i płaskiego, płytkiego wieka służyło do przechowywania drobiazgów gospodyni: korali, wstążek, podwiązek, chusteczek, a także dewocjonaliów, czasami umieszczano w nim ważne, rodzinne dokumenty, listy, a pod koniec XIX wieku pierwsze fotografie.

Iwona Karwowska