Tłuk

Ze względu na dogodną lokalizację na skraju doliny Płoni w pobliżu wzgórz Bukowych stanowisko w Jezierzycach, obecnie jednej z dzielnic Szczecina, zasiedlone było wielokrotnie przez różne grupy ludzi od późnego paleolitu do późnego neolitu.

Kwarcytowy tłuczek odkryty został podczas wykopalisk w latach 1974-75 w części stanowiska związanej z osadnictwem środkowej kultury Maglemose (ok. 7800-7000 BC), na skraju koncentracji zabytków krzemiennych.

Takie narzędzia były podstawowym elementem wyposażenia pradziejowych krzemieniarzy. W zależności od ich masy oraz rodzaju surowca uzyskiwany debitaż miał różne cechy, dlatego można założyć, że pradziejowi krzemieniarze, podobnie jak współcześni, dysponowali zestawami tłuków używanych w różnych sytuacjach. Opisywany tu egzemplarz jest bardzo mały i był używany głównie do retuszu oraz przygotowania krawędzi, o czym świadczą ślady zachowane na biegunach i jednym z boków zabytku. Ich orientacja wskazuje, że krzemieniarz, do którego należał tłuk był praworęczny.

Tłuki są niezwykle cenną kategorią zabytków, dostarczającą informacji nie tylko na temat technologii obróbki krzemienia, ale także zachowań społecznych oraz demografii społeczeństw pradziejowych. Bardzo łatwo rozpoznać na nich lateralizację, czyli prawo- lub leworęczność. Wynika to z faktu, że w zależności od tego, która ręka jest dominująca, zachowane ślady użytkowania na zabytkach będą inaczej zorientowane względem siebie. Ponieważ tłuki nie zawsze są prawidłowo identyfikowane podczas wykopalisk jest to także relatywnie rzadka kategoria zabytków.

Michał Adamczyk